Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Kobietawpolskiejtradycjiżyciarodzinnegoispołecznego
1.Międzydomemigospodarstwemaaktywnościąpubliczną
kobietawokresiestaropolskim
Odczasówpogańskichnaziemiachpolskichdominowałmodelrodzinypatriar-
chalnej.Odwołującsiędonaturalnychpredyspozycji,wyznaczonoinnefunkcjedla
mężczyznyojca,związanezjegoaktywnościązewnętrzną,innedlakobietymatki,
skupiającejswojądziałalnośćnapracywdomuigospodarstwie.Społecznapozycja
kobietybyłazależnaodmężczyzny,najpierwodojca,źniejodmęża.Wybórżony
odbywałsiępoprzezzapłacenieprzezmężczyznędaruślubnegozaswojąprzyszłą
towarzyszkężycia.Stądteżbogatsimężczyźnimoglisobiepozwolićnaposiadanie
nawetkilkużon.Powszechnymzjawiskiembyławysokaśmiertelnośćkobietwczasie
poroduipołogu,costanowiłokolejnąprzyczynęskłaniającąmężczyznędoponownego
ożenku.Wzakresiezachowańseksualnych,oilełatwiejdopuszczanowiarołomstwo
mężów,otyleniewiernośćżonbyłazawszesurowokarana3.
Choćhistorycywyraźniewskazująnadominacjępatriarchalnychstosunków
wokresiekształtowaniasięfeudalizmunaziemiachpolskich,towieluznichznajduje
dowodymającepotwierdzaćwysokąpozycjękobietywspołeczeństwie.Itaknaprzy-
kładB.Lesińskipisze:
„Nauwagęzasługująwzmiankiodużymszacunku,zjakimodnosiłosiędonich[doko-
bietprzyp.D.P.]społeczeństwosłowiańskie.Przewijasiętowstarychpodaniach,cho-
ciażbyoWandzieczyLuboszyijejsiostrach,jakiwwiadomościachopełnieniuprzezko-
bietyfunkcjikapłanekiwieszczek[…]”
4.
MomentemprzełomowymwdziejachPolskibyłoprzyjęciechrześcijaństwaw966
roku.Nowareligiawpłynęłanasposóbzawieraniamałżeństw(nadanomałżeństwu
monogamicznemucharaktersakralny),regulacjęzachowańseksualnych,prokreację
iwychowaniepotomstwa.Opowiedzianosięprzeciwkaraniużonzacudzołóstwooraz
praktykomuśmiercanianiemowląt.DopominaniesięprzezprzedstawicieliKościoła
otrwałość,nierozerwalnośćidobrowolnośćzwiązkumałżeńskiegomiałosięprzyczyniać
3Zob.M.Barański,RodzinaodczasównajdawniejszychdokońcaXVIIIwieku,[w:]J.Komorowska
(red.),Przemianyrodzinypolskiej,Warszawa1975.
4B.Lesińskiza:Z.Kuchowicz,ObyczajestaropolskieXVII–XVIIIwiek,Łódź1975,s.145–146.