Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twarzjakoobiektspecjalny
15
1.1.1.Skutkiuszkodzeńmózgu
Niezależnieodprzyczynyuszkodzeniamózgu,miejscalokalizacjitegouszkodze-
niaorazjegowielkościmożemyoczekiwać,iżfunkcjonowaniepacjenta,uktóre-
godoszłodopowstaniazaburzenia,będącharakteryzowałyspecyficznezmiany
wporównaniuzosobamizdrowymi(Walsh,2001;Herzyk,2005;DarbyiWalsh,
2008).Niezawszezmianytesąwidocznewsposóbwyraźnywcodziennymfunk-
cjonowaniu1,leczzazwyczajistniejemożliwośćdokładnegoopisuskutkówuszko-
dzeniapoprzezzastosowanieprecyzyjnychmetodbadawczych.Wprzypadku
jednakuszkodzeńzlokalizowanychwobrębiesystemuwzrokowegodeficytnie
możeniezostaćzarejestrowanywżyciucodziennym.Rola,jakąsystemtenpełni
unaczelnych,jesttakduża,żewzasadziekażdeuszkodzenietegoukładuprowa-
dzidoobserwowalnychdeficytów.Charakterystykatychdeficytówjestjednakza-
leżnaodmiejscauszkodzenia(Walsh,2001;Herzyk,2005;DarbyiWalsh,2008).
Wkontekścieproblemurozważanegowtejczęścipracyistotnejestrozróżnienie
dwóchgruptakichzaburzeń.Jednymznichjestdeficytpolegającynaniezdol-
nościdorozpoznawaniatożsamościtwarzypojawiającysięwwynikuuszkodzeń
zlokalizowanychwbrzusznejczęścikorypotyliczno-skroniowej.Zaburzenieto,
określanenazwąprozopagnozja,zostałopierwszyrazopisanewpołowieXIX
wieku(Wigan,1844za:MayeriRossion,2007).Jednakpomimoiżpodobnych
opisówprzypadkówpojawiałosięcałkiemsporownastępnychdziesięcioleciach
(GrüsseriLandis,1991),dopieroHofiPötzl(1937,za:MayeriRossion,2007)za-
częliodróżniaćdeficytyzwiązanezrozpoznawaniemtwarzyodinnychformag-
nozjiwzrokowej.DziesięćlatpóźniejBodamer(1947,za:MayeriRossion,2007)
wprowadziłokreślenienprozopagnozja”doterminologiineuropsychologicznej.
Wprzypadkutegozaburzenianiezdolnośćdoidentyfikacjitwarzypojawiasię
pomimobrakupoważniejszychdeficytówwanaliziesensorycznejdanychwzro-
kowych.Pacjencisątakżewstaniestosunkowopoprawnieróżnicowaćszczegóły
obiektów,niemającznaczącychproblemówzczytaniem(zob.jednakBartoniin.,
2004).Jednocześnieniewykazująonirównieżwiększychproblemówzrozpozna-
waniembodźcówinnychniżtwarze.Ponadtozaburzenietoniewynikazdeficy-
tówpamięciowych,gdyżosobydotkniętetymzaburzeniemsąwstaniepodawać
szczegółowedanebiograficznedotycząceznanychimosób.Dysfunkcjeobserwo-
waneutakichpacjentówniemajątakżecharakteruzaburzeńpsychicznych.Co
więcej,pacjencipotrafiąrozpoznawaćinneosoby,posługującsięwskazówkami
wpostacicharakterystycznegobrzmieniagłosu,cechubiorulubsylwetki,acza-
saminawetnapodstawiespecyficznychcechtwarzy,takichjakblizny,wąsyczy
znamiona(HecaeniAngelergues,1962;zob.takżeWalsh,2001;Jaśkowski,2009).
1Przykładembrakuzmianwcodziennymfunkcjonowaniumogąbyćpacjencipokomisuroto-
mii(przecięciuspoidławielkiego).Zmianywprzebiegulicznychprocesówpsychicznychwporów-
naniuzosobamizdrowymizostaływprzypadkutejgrupyosóbopisanedopieropodokładnymich
przebadaniuwwarunkachlaboratoryjnych.
