Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NIERÓWNOŚCISPOŁECZNE-WPROWADZENIE
Zpunktuwidzeniaetykistosownośćkażdejztychzasadjestrzeczjasna
kwestiądyskusyjną(patrznp.Laska2008).Interesującymprzykłademkon-
trowersjijestnp.problemalokowanianerekdotransplantacji.Istniejąargu-
mentyłatwedoobrony,byprzydzielićjeosobomnajbardziejpotrzebującym,
czylinajbardziejchorym.Takadecyzjamożestaćwsprzecznościzregułą
efektywności,zgodniezktórąsłuszniejszymbyłobyprzeznaczyćnerkędla
pacjentaolepszymrokowaniu,wmniejzaawansowanymstadiumchoroby
lubmłodszemu.Regułata,maksymalizującapożytekspołeczny,opróczro-
kowaniadlapacjenta,możebraćpoduwagępotencjalnąkorzyść,jakąpacjent
wniesiedoswojejspołeczności,comogłobywiązaćsięzkoniecznościąbra-
niapoduwagęwykształcenialubzasług.Jeszczeinnąopcjąbyłobywzięcie
poduwagęnormyspołecznejpolegającejnatym,żenerkatrafiadopacjen-
ta,którynajdłużejoczekuje.Tenwariantmógłbyzostaćzakwestionowany
wprzypadkupodejściamerkantylnego,gdzieosobynajzamożniejszemogą
skorzystaćznszybkiejścieżki”iuniknąćoczekiwaniawkolejce(Young
2003:22-23).
nWszyscysąrówniwobecprawa”,tojednozczęstoprzywoływanych
powiedzeń,któremogłybyspuentowaćpowyższerozważania.Jużjednak
wskazanewyżejprzypadkipokazują,żestatustejsentencjiniewychodzi
pozaobiegowyfrazesużywanyczęstowpolitycznychsporach.Abytenob-
razpogłębićiuszczegółowić,należywprowadzićrozróżnienienanrówność
formalną”inrównośćfaktyczną”.Równośćwobecprawadomagasięuznania
wszelkichczynnikówpozaprawnychzanieistotne,apodrugie-równejwagi
każdegogłosu(Heywood2007:48-50).
1.2.Równośćisprawiedliwośćamoralność
Pojęciarównościisprawiedliwości,częstowymienianejednymtchem,
niesąrównoznaczne.Sprawiedliwośćjestpewnąpraktycznąformułąrealiza-
cji,nierzadkotylkoczęściowej,ideirówności.Sprawiedliwośćmożebowiem
dopuszczaćrównośćtylkowedlepewnych,np.merytokratycznych,kryteriów,
zgodniezktórymirównośćpowinnadotyczyćrównych(np.równiezdol-
nych).Wtakimujęciunsprawiedliwośćtowłasnośćzawdzięczanawybranym
kryteriumrówności”(Fitoussi,Rosanvallon2000:79).Możebyćzatemspo-
sobemlegitymizacjiistniejącegozróżnicowaniaspołecznego.Podobniejest
zideąrównościszans,którąmożnagodzićzeznacznyminierównościami.
Podejmującproblematykęsprawiedliwościirówności,należyodwołać
siędoJohnaRawlsa,przedstawicielafilozofiiliberalnej,któregodorobek
wtymobszarzejestpowszechniedocenianyrównieżprzezjegopolemistów
(oteoriachsprawiedliwościirównościpatrz:Kolm2002;Arneson2002).
19
