Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.
Propedeutykabadańnaukowych
1.1.Poznanienaukowewnaukachempirycznych
Ostatecznymcelemnaukowegopoznaniajestformułowaniestwierdzeń,któresą
prawdziwe,cooznacza,żeodpowiadająistniejącemustanowirzeczy.Wprocesie
badanianaukowegopodlegająoneoceniesyntaktycznejisemantycznej.Zgodnie
ztezamifilozofiinauki,poprawnośćsyntaktycznaoznacza,żestwierdzeniezostało
sformułowanewedługregułjakiegośjęzyka.Poprawnośćsemantycznastwier-
dzeniaoznaczazaś,żejestmożliwajegoweryfikacja,czyliistniejeijestdostępna
metodapozwalającaocenić,czystwierdzeniejestprawdziwe,czyteżfałszywe.
Przyczymwymagasię,bymetodatabyłaintersubiektywna,czylidostępnawielu
badaczom(Nowak2007,s.20).
Samopoznanienaukowemożebyćrealizowanebezpośredniolubpośrednio.
Poznaniebezpośredniejestrealizowanewdrodzeprzeprowadzonegowprost,
zmysłowegoodbiorustanurzeczy.Wrezultacieczegouzyskujesięzarównood-
powiedźnapytanie„jakjest?”,jakinapytanie„dlaczegotakjest?”.Znajomość
mechanizmuprzyczynowego,czylirozpoznaniezwiązkówkazualnych,dostarcza
atrybutprzewidywalności,cojestnajwyżejcenionewprzypadkuwiedzynaukowej
(Kozielecki1975,s.24).Poznaniepośredniepoleganawnioskowaniu,czylina
poznawaniustanurzeczynapodstawiebezpośredniegopoznaniainnychstanów
rzeczywistości.Oznaczato,żenapytanie„dlaczegotakjest?”znajdujesięodpo-
wiedźwdrodzewnioskowaniaostwierdzeniu,którejestprzedmiotembadania,
napodstawieinnegostwierdzenia.Wkonsekwencjipoznaniepośredniejest
realizowanezapomocąinterpretacji.Bystwierdzeniebyłouznanezanaukowe,
czyliprawdziwe,musibyćalbobezpośredniozrozumiane,albopośredniowy-
wnioskowane.Jeślizatem–jakzaznaczaBocheński–wnaucedochodzidofor-
mułowaniazdań(stwierdzeń,wypowiedzi)prawdziwych,toistotawnioskowania,
czylipoznaniapośredniego,sprowadzasięalbodownioskowanianapodstawie
jednegozdaniaodrugim,albowyprowadzeniadrugiegozdaniazpierwszego
(Bocheński1992,s.18).Zasadywnioskowaniaokreślalogika.
