Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
10Propedeutykabadańnaukowych
wcześniejprocedur,orazparadygmaty,będącewedługKhuna(1985,s.406–439)
teoriami,dziękiktórymtworząsięwspólnotynaukoweiktórychfalsyfikacja
prowadzidorewolucjinaukowych.Zdaniemtegoautora,wrezultaciefalsyfikacji
paradygmatuzmieniasięsenswszystkichterminówwystępującychwsystemie
aksjomatycznym,awkonsekwencjiniewystępująwspólnestwierdzeniaobserwa-
cyjnewramachróżnychparadygmatów.JakzilustrowałtoJ.M.Bocheński(1992,
s.141),„TychoBrahe(zwolennikPtomeleusza)iKepler(zwolennikKopernika)
patrzącnazachódSłońca,niewidzątegosamego”.
Powodzenieredukcjiindukcyjnejwymaga,byspełnionebyłynastępujące
postulaty(ibid.,s.123):
•
postulatdeterminizmu,costawiawymógposzukiwaniawarunkówobser-
wowanegostanurzeczy;
•
postulatzamkniętegosystemu,costawiawymógzałożenia,żewarunkite
należądoistniejącegosystemuaksjomatycznego;
•
postulatzwiązkuzprawami,costawiawymógformułowaniatakichhi-
potez,któresąnajlepiejzwiązanezcałościąsystemuaksjomatycznego;
•
postulatprostoty,costawiawymógwybieraniaspośródzbioruhipotez
możliwych,hipoteznajprostszych.
JakokreśliłtoPopper,„jeślicelemnaszymjestzdobywaniewiedzy,wówczas
zdaniaprostecenimywyżejniżzdaniamniejproste,ponieważmówiąonewięcej;
ponieważbogatszajestichtreśćempiryczna;ponieważsąlepiejsprawdzalne”
(Popper,1977,s.118).
1.2.Etapybadaniaempirycznego
Dlawynikupoznanianaukowegowdrodzeweryfikacjiwredukcjiindukcyjnej
rozstrzygającejestprzeprowadzenieoperacjitechnicznych,sprawdzającychpraw-
dziwośćstwierdzeńobserwacyjnych,którewynikajązesformułowanychhipotez.
Operacjeteokreślanesąmianembadaniaempirycznego.
Badaniomnaukowymzewzględunacele,jakierealizują,możnaprzypisać
następującefunkcje:
•
deskryptywną,którawyrażasięwcharakteryzowaniupodmiotówiprzed-
miotóworazzdarzeńiprocesówzachodzącychwrzeczywistości;
•eksplikacyjną,którawyrażasięwidentyfikacjizależnościwystępujących
wrzeczywistości;
•
prognostyczną,którawyrażasięwsymulacjiprzyszłychzdarzeńiprocesów;
•innowacyjną,którawyrażasięwtworzeniunowychrozwiązań;
•
kontrolną,którawyrażasięwocenieskutecznościpodejmowanych
świadomiedziałań.
