Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ABBAYEDECRÉTEIL(franc.)©OPACTWOCRÉTEIL
ABJEKCJONIZM(portug.abjeccionismo),spóŹnionawobecfranc.wzorca
portug.mutacjaąnadrealizmu,którawykrystalizowałasięnakrótko,na
przełomielatczterdziestychipięćdziesiątych,takżejakokrytycznareakcja
nadominującewtedywliteraturzezałożenianeorealizmu(ąneorealizm
portug.).
Nazwątą,powstałąexpost,odsłowaabjec˜aõ-{poniżenie,podłość,
wzgarda,upodlenie)-ogarnianocałyswoistykonglomeratestetykiidei,ja-
kiwytworzyłsięwówczaswPortugalii,anaktóryzłożyłysiępesymistyczne
ujęciakondycjiludzkiejprezentowanewówczesnejliteraturzeidramacie
zzaPirenejówwkręgufranc.ąegzystencjalizmuiteatruabsurdu(m.in.
wtwórczościF
.Céline)a,J.-P
.Sartre)a,J.Geneta,A.Artauda,S.Becketta),
światopoglądipoetykisurrealizmuorazrodzimedoświadczeniadetermino-
wanezjednejstronydotychczasowymiposzukiwaniaminowoczesności
przezpokoleniaąHOrpheu”iąHPresen˜y”,azdrugiejpowojennymina-
strojamifrustracjiizniechęceniawywoływanymitakżeprzezspołeczno-po-
litycznerygoryreżymuA.Salazara.
WśródpromotorównadrealizmuwPortugaliitrzebawymienićprzede
wszystkimA.Pedro(1909-1966),pisarzaimalarza,którykształciłsięwe
Francji,uczniaS.Dali;wParyżupoznałA.Bretonaiopublikowałwjęzyku
franc.tom15pożmesauhasard(1935,15wierszynalosszczęścia).W1935r.
PedrowrazzV
.Huidobro,M.DuchampemiW
.Kandinskym,podpisałma-
nifestądymensjonizmu,aw1942wydawałwLizboniepismoHVariante”.
PodczaswojnypracowałwBBC,występowałprzeciwkoSalazarowi,anastęp-
niezorganizowałwLondyniewrazzN.Calasem(1927-2008)iE.L.T
.Mesen-
sem(1903-1971)wystawępodnazwąSurrealistDiversity(1945).Ontakże,
wczasie,kiedypisanoweFrancjipierwszehistoriesurrealizmuprzyswoił
odbiorcyportug.kanonicznetekstyprogramowetegoprądu.Istotnąrolę
wpromocjikierunkuodegrałteżpoetaiwybitnykrytykV
.Nemésio(1901-
1978)ikierowaneprzezniegopismoHRevistadePortugal”(1937-1940)za-
mieszczająceinformacjeiartykułynatemategzystencjalizmu,surrealizmu
iinnychnowoczesnychprądów.
Pedropopowrociedokrajustałsięjednymzbardziejaktywnychartystów
lizbońskiegośrodowiska,któremuprzestałwystarczaćrodzimyneorealizm.
Wwynikuspotkańidyskusji,wktórychbraliudziałmalarzeipoeci,zaczę-
łokształtowaćsięprzyszłeugrupowanie,czyliGrupoSurrealistadeLisboa.
(GrupaSurrealistówzLizbony).Jejpierwszymwspólnymwystąpieniembył,
ogłoszony4sierpnia1948nałamachHDiáriodeLisboa”,protestprzeciwko
uroczystościomstuleciaurodzinA.DuarteGomesaLeala(1848-1921),wi-
zjoneraiportug.Hpoetywyklętego”.Ten,zgodnyzestrategiamiąawangar-
dy(1),ekscesdałpoczątekinnymgrupowymmanifestacjom,publicznym
debatom,bojkotomiwystawom.Wjednejznich,zorganizowanejwstycz-
niu1949r.wzięliudziałpozaPedrom.in.następującypisarzeimalarze:
A.O)Neill(1924-1986),A.Dacosta(1914-1990),F
.Azevedo(1923-2002),
J.MonizPereira(1920-1989),M.Vespeira(1925-2002)iJ.A.Fran˜a(ur.
1922).Katalog,którytowarzyszyłwystawie,głosiłantyfaszyzm,opowiadał
17
A
