Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
Piaget,twórcakognitywizmuwpsychologii—toznaczywymyślić.
Przyjęcietakiegopunktuwidzeniaoddalanasodautora,alezbliżado
każdorazowego„użytkownika”—osobyprzekazującejtekst,gdyżto
onaswoimumysłemgwarantowałasensownośćjegokolejnychwer-
sji.Stająsięonetaksamoważnejak„oryginały”.
Jeżeliprzekazbyłprzeznaczonydlaokreślonegoodbiorcy,
pisarzlubnauczycielbrałpoduwagęmożliwościswojegosłuchacza;
jeślitegonieczynił,toodbiorcaitak„przekładał”zasłyszanątreść
naswójaparatpojęciowyiwtejzredukowanejpostacipowtarzałją
innym(jeślimiałokazję).Czytającdawnyutwórjesteśmywśródtych
innych.Jakośrozumiemyto,copowtarzanamktoś,ktojakośzrozu-
miałcośzasłyszanego.Prawienigdywmediewistyceniespotykamy
siębezpośrednioztekstemautorskim,zregułyjesttokolejnyodpis.
Wartośćkażdegoznichwykraczadalekopozazasóbwariantów
przydatnychwkrytycetekstu,doczegosprowadzałasięocenafilo-
logiczna.
Takzdefiniowanykulturowy,nieestetycznyprofilksiążki
powoduje,żewięcejmiejscapoświęconoliteraturze,którabyła
wPolsceczytana(przekazywana,„powtarzana”),nieograniczając
siędotej,którątutworzono.Wykładdążydouwzględnieniawiedzy
ouwarunkowaniachprocesuliterackiego:zawszektośkonkretny
tworzyiprzekazujerzeczdalej,czynitowokreślonychsytuacjach,
wokreślonejintencji,mającnaokumniejlubbardziejokreślonych
odbiorców.Natęjednostkowośćzwracająuwagędwienietytułowe
linijkiwnagłówkachrozdziałów.Mówiąoneopoczątkupewnego
procesu,nieformułujątematu—nazywagolinijkatytułowa.Jeśli
wnagłówkunp.rozdz.25figurujedatadzienna,nieoznaczatoże
rozdziałomawiastanpiśmiennictwaeschatologicznegowPolsce
wsobotę17września1463roku...
Tokprezentacji(w30niezależnychcząstkachtematycznych)
odpowiadarzeczywistymsposobompowstawania,odbioruipozna-
wanialiteratury:toniecałynaród,aledanyczłowiekpoznajenaswój
sposóbjedentekst—niegatunek,jedenutwór—nietwórczośćpi-
sarza,jednodzieło—nieprądartystycznybądźliteraturęXVwieku,
wreszciepoznajepewientekstoczymś—nie„arcydzieło”.
Wykroczeniepozaczystoartystycznąocenęliteraturypo-
zwalanalepszezrozumieniejejfunkcji,iposzerzabazęźródłową
6
