Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
szośćwykładówdzielisięnacząstkiwyróżnionepogrubieniem
pierwszegosłowa,codajeśródtytuł(takjakwtymwstępie).
Treść.Wykładyniesązregułymonografiamijednegotekstu
—przeciwnie,wtokuwywodunastępująomówieniazjawiskpo-
krewnych,awstosunkudotematurozdziałudawniejszych,współ-
czesnych,aleipóźniejszych.
Obecnośćtychostatnichodróżnianiniejszyodznanychpod-
ręcznikówomawiającychokresśredniowiecza.Intencjętegoprzekro-
czeniagranicepokzaznaczonowpodtytuleksiążki:Korzenie.Przy-
taczanesądośćpóźnezjawiskapolskie(zXVI–XVIIwieku),które
stanowiąrealizacjęstylistycznychformułdużodawniejszych,tyle
żewnaszejliteraturzewcześniejnieodnotowanych.Zestawcytatów
polskichuzupełniapewnaliczbaprzykładów–nietylko,cooczywi-
ste,zeuropejskiejliteraturyłacińskiej,aleizliteraturnarodowych.
Dbamyoprzedstawieniepewnychtypówfunkcjikulturowej,jaką
wspołeczeństwachpełniłyteksty,nieoinwentaryzacjęchronologicz-
nychzasobów(zachowanychwułamku).Takawogólejestcechaod-
różniającatęksiążkęodinnych.Starasięonauszanowaćfakt,żewyja-
śnieniegenezydziełaniewyczerpujewiedzyojegowartościach.Pod
wielomawzględamiważniejszejestjegopóźniejszeoddziaływanie.
Ujęcia„estetyczne”omawiająutworytylkowokresieichpowstania,
aprzemilczająichdalszefunkcjonowanie,niekiedydługotrwałeido-
niosłe—zupełnietak,jakbytedziełaprzestawałyistnieć,byuniknąć
świętokradczegoprzekroczeniagranicyepokliterackich...
NastałośćpewnychzjawiskzwracałuwagęBrückner,którypra-
gnąłpokazać,„jakliczneniciwiążąliteraturęXVwiekuznastępną,jak
tesameczynnikidziałająwXIII,XIV
,XViXVIstuleciu”(LRII1903,
s.5).Możemyuzasadnićtostanowiskoteoretycznie.Wbrewtemu,
cogłoszązkatedrniektórzyfilozofowie,rzeczywistośćnieskładasię
zrzeczy,alezprocesów.Procesy,nie(arte)faktywinnybyćtematem
opisuhistorycznego.Patrzymyoczywiścienatekstyiobrazy,ale
musimypamiętaćpisząc,ipisaćpokazując,żeartefaktysązawsze
wycinkiem:naprzódwprocesie,którydoprowadziłdoichpowstania
—potemzaśwprocesach,któresięwokółnichdziały,towarzyszyły
ichistnieniu,przedłużałyjealbojeprzerywały.Procesykulturowe
sątoprzejawyoddziaływań,jakiewywierająnasiebieuczestnicy
życiaspołecznego.Sąnimipodmiotyzbiorowe(działającedługo
8
