Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
202020Proflaktykanowotworówwsystemieopieki
zdrowotnej
Domenąprofilaktyki(prewencji)jestprzeciwdziałaniezagrożeniom,wtym
takżechorobom,którychwystąpieniejestwprzyszłościprawdopodobne(Woy-
narowska,2007).Celemprewencjijestpodjęcieszybkichiskutecznychdziałań
przywracającychzdrowie,zahamowaniepostępulubpowikłańjużistniejącej
choroby,coprowadzidoograniczenianiesprawnościiinwalidztwa,zapobiega
powstawaniuniekorzystnychwzorówzachowańspołecznych,któreprzyczy-
niająsiędopodwyższaniaryzykachoroby(Woynarowska,2007;Zatoński,2010;
LwowiMilewicz,2004).
Prewencjajestdoskonałąmetodąwalkizchorobamicywilizacyjnymi,wtym
znowotworami.Licznedaneepidemiologicznewskazują,żedziękidziałaniom
prewencyjnymmożliwejestistotnezmniejszenieryzykawystępowanianowo-
tworówzłośliwychorazwczesnaichdiagnostykaileczenie(Meder,2011;http://
www.legislacja.gov.pl/,2016).
Najistotniejszymproblememzdrowiastająsięnowotworyzłośliwe.Raknadal
przedwcześnieprzeryważyciecoczwartegoEuropejczyka.Dladalszegozdro-
wotnegopostępuwEuropiepotrzebnajestskutecznawalkazrakiem.Współ-
czesnawiedzawskazuje,żewprzypadku1/
3nowotworówmożnazapobiec
zachorowaniu,1/
3nowotworówjestwyleczalnaprzywczesnymwykryciu,aw1/
3
przypadkówmożnapolepszyćstandardżyciapacjentówzrakiem.UniaEuropej-
skajużwlatachosiemdziesiątychXXwiekuuznaławalkęzrakiemzajedno
znajważniejszychwyzwaństawianychprzedwszystkimikrajamidladobra
społecznościEuropejczyków(http://www.legislacja.gov.pl/,2016).
Wprofilaktycezdrowotnej(wtymnowotworowej)wyróżniasięnastępujące
fazy:profilaktykępierwotną,wtórnąorazprofilaktykętrzeciejfazy(Woyna-
rowska,2007;Beageholeiwsp.,2002).Wszystkieztychpoziomówprewencji
istotne,jednakuważasię,żetoprofilaktykapierwotnaiwtórnamanajwiększe
znaczeniedlazdrowiaidobrostanucałejpopulacji(http://www.puo.pl,2016).
Profilaktykapierwotnaskierowanajestdocałejpopulacjilubznacznejjejczę-
ści.Obejmujewczesnedziałania,którychcelemjestredukcjaczęstościwystę-
powaniachorobylubzaburzeńwstaniezdrowia,działaniaredukująceczynniki
ryzykai/lubzmniejszającepodatnośćnazachorowanie.Maszerokizakresiobej-
mujedziałaniaswoiste(zapobieganiekonkretnejchorobie)inieswoiste(zapobie-
ganiewieluchorobom)(Woynarowska,2007;LwowiMilewicz,2004;Zatoński,
2010).
Profilaktykapierwotnanieswoistaskupiasięnaupowszechnianiuwiedzyna
tematprzyczynwystępowanianowotworów,propagowaniuprozdrowotnych
zachowańizdrowegostylużycia.Obecnieniejesteśmywstanieprecyzyj-
41