Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sensownośćużyciaposzczególnychmetoduwarunkowanajestzarówno
treściąiszerokościąkategorii,jakispecyfikąjejnazwy.Itakoilewprzy-
padkukategoriiszerokich,którychnazwysąjednowyrazoweipospolite
(np.kobietaimężczyzna),możnastosowaćwszystkiewymienionemetody,
otylewprzypadkukategoriiwęższych,określanychprzeznazwywłasnelub
wyrażeniazłożone,wachlarzmetodjestmniejszy.Najbardziejuniwersalne
sąmetodytypu:asocjacjeswobodneikierowane(zinstrukcjąogólnątypu:
„podajcechyX”)orazwybórcechiskaleopartenatechnicedyferencjału.
1.5.Wybraneproblemyzwiązanezanaliząwyników
Badaniawerbalneocharakterzeankietowymwskazują,jakieskładniki
znaczeniasąnajszerzejuświadamianeprzezmówiących,jakietworząkonfi-
guracje,jakajestłączliwośćskładniowaisemantycznasłowaitp.(Bartmiński
1998a).Efektemzastosowaniawymienionychwyżejtechnikwerbalnychsą
zatem,mówiącogólnie,informacjeowyrazachiwyrażeniachpowiązanych
znazwąkategorii,iosiletychpowiązańujawniającejsięwodpowiedziach
badanejgrupyosób.Znaczeniauzyskanychwyrażeńodczytujesięjakoele-
mentycharakterystykiznaczenianazwybodźcowej,azarazemcharaktery-
stykipojęcia(umysłowejreprezentacjikategorii)kryjącegosiępodtąnazwą.
Rodzajiliczbauzyskanychinformacji,atakżesposóbichinterpretowania
zależąodkonkretnejmetody.
Dokonywaneanalizymającharakterilościowyijakościowy.Wprzy-
padkumetod„samodzielnejaktywizacji”,powstępnymzebraniudanych
iokreśleniukryteriówtraktowaniaróżnychformjakotożsamych(stanowią-
cychodmianyczywariantytakiejsamejreakcji),pojawiasięproblemwy-
znaczeniaproguczęstości(powtarzalności)reakcji,którezostanąpoddane
szczegółowymdalszymanalizomibędąstanowiłypodstawęrekonstrukcji
reprezentacjidanejkategorii.Ustaleniekryteriumwysokiejpowtarzalności
powodujeograniczeniewnioskówdocechnajbardziejreprezentatywnych
dlastereotypuponadindywidualnego(przynajmniejwbadanejgrupie),ale
cechystereotypowerzadkosąprzypisywanenazasadziekonsensusuwięk-
szościowego.Dotyczytozresztąnawetmetodywyborucechprzygotowa-
nychprzezbadacza:jużwbadaniachKatzaiBraly’egodlawielustereoty-
pówetnicznychniepojawiłysiężadnecechywybraneprzezponad50%
badanych(za:Stangor,Schaller1999).Tymczasemfaktyempirycznepo-
twierdzająrealnośćpsychologiczno-społeczną(wpływnadziałanie)także
cechpodzielanychprzezmniejszyprocentosóbbadanych(Kofta,Jasińska-
-Kania2001).Problem,odjakiegoproguczęstościdanącechęmożnauważać
zautrwalonąspołecznie,jesttrudnydorozwiązania(Bartmiński,Panasiuk
29