Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Pojęciezdolnościitalentuwaktywnościsportowej
Rozdziałskładasięztrzechczęści.Pierwsząpoświęconoprezentacjiproblema-
tykizdolnościitalentuwkontekścienaukosporcie,natomiastwdrugiejpunktodnie-
sieniadlaomawianychzagadnieństanowipsychologia.Trzeciaczęśćrozdziałudoty-
czynajpopularniejszychmodelizdolnościsportowych.Przedstawionowniejgłówne
koncepcjeirodzajemodeliwrazzprzykładamiorazcharakterystykęZróżnicowanego
ModeluZdolnościiTalentuwwersjiDMGT2.0,atakżeprezentacjęmożliwościjego
zastosowaniawsporcie.
1.Rozumieniezdolnościitalentuwświetlenaukosporcie
Zdolnościitalenttokluczowepojęciawniniejszejmonografii.Terminyteanali-
zowanesąwokreślonymibardzospecyficznymobszarze,jakimjestsport.Wydawać
bysięmogło,żeskupieniesięnajednejkonkretnejdziedzinie–itotakiej,którawiąże
sięzezdecydowaniewymiernymikryteriami–ułatwisformułowanieprecyzyjnych
definicji.Tymczasem,jakwynikazprzegląduliteratury,trudnojestwskazaćjedno
wspólnestanowiskodotyczącesposoburozumieniatychpojęć.
Popierwsze,istniejewielebliskoznacznychterminów.Zadatkiwrodzone,pre-
dyspozycje,wrodzonepredyspozycje,indywidualnypotencjał,zdolności,zdolności
naturalne,zdolnościspecjalne,uzdolnienia,uzdolnieniakierunkowe,talent,poten-
cjalnytalent,spełnionytalent–toniektóreprzykładowesformułowania,któremożna
spotkaćwliteraturzeprzedmiotu.Oprócztegodochodzitzw.wymiarkierunkowo-
ści,czyliwskazanie,jakiejkonkretniedziedzinyaktywnościdotycząponadprzeciętne
właściwościprezentowaneprzezdanąjednostkęlubnajakieczynnikichcemyzwrócić
szczególnąuwagę(np.antropologiczne,fizjologiczne,genetyczneitd.).
Wobszarzenaukosporciemożnaspotkaćm.in.następująceterminy:uzdolnie-
niafizyczne(Przewęda1973),zdolnościfizyczne(Bompa,Haff2010),uzdolnienia
ruchowe(Eider1988;1999;Sozański1993),zdolnościruchowe(Wyżnikiewicz-Kopp
1992),zdolnościmotoryczne(Mleczko,Ozimek2000;Mynarski2002;Ljach2003;
Ozimek2007b;Raczek2010),sprawnośćmotoryczna(Ozimek2007b),zdolnoścido
uczeniasię(Gazeyev1981),predyspozycjesomatyczne(Makurat2007),inteligen-
cjaboiskowa(Williams,Reilly2000b).Wkażdymprzypadkumamydoczynienia
zkonstruktemzłożonym,którymaswojąklasyfikacjęorazstrukturę.Przykładowo,
SchmidtiWrisberg(2009)mówiąoistnieniuokoło20-30zdolnościruchowych,za-