Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MałgorzataSiekańska▪Talentsportowy.Psychologiczneiśrodowiskowe...
–
celjejzastosowania,np.badanianaukowevs.praktycznewspieranierozwoju
iwpływnapoziomkonkretnegowykonania,
–
sposóbtraktowaniazdolności,tj.elitarny(dotyczącytylkonielicznych)vs.egali-
tarny(występującyuwszystkich,alewróżnymstopniu),
–
specyfikędyscyplinynaukowej,zperspektywyktórejpojęciejestwyjaśniane,np.
specjalistawzakresieantropomotorykiskupiasięnazdolnościachmotorycznych
iichskładowych,ainneaspekty(np.psychiczne)tylkoakcentuje,bezwnikliwej
ichanalizy.
Podsumowując,trzebawyraźniepodkreślić,żeopisanepowyżejzagadnienia
zdecydowanieniewyczerpująproblematykirozumieniazdolnościitalentuwświetle
naukosporcie,lecztylkosygnalizująpewneistotnekwestie.Celemtegorozdziału
byłozwrócenieuwaginazłożonośćtematuichęćpodkreśleniajegointerdyscypli-
narnegocharakteru.Wdalszejczęścimonografiiporuszanebędąprzedewszystkim
aspektypsychologiczne.
2.Rozumieniezdolnościitalentuwświetlepsychologii
Psychologiazdolnościmadługąibogatątradycję(Heller,Mönks,Passow1993;
Helleriin.2000;Shavinina2009).Prawieodpoczątkurozwojupsychologiijako
naukizagadnienieróżnicindywidualnychwróżnychdziedzinachfunkcjonowania
człowiekaznajdowałosięwcentrumzainteresowańbadaczy.Trzebajednakprzy-
znać,żeskupianosięprzedewszystkimnasferzeintelektualnej,atalentsportowy
rzadkostanowiłprzedmiotzainteresowaniapsychologów,podejmującychzagadnie-
niezdolności(vanRossum2009).Zajednązprzyczyntakiegostanurzeczyuważa
sięfakt,iżsportjestwyjątkowospecyficznądziedzinąitrudnogoporównaćdo
innychformaktywnościczłowieka(Sękowski2009).Okazujesię,żemożnajednak
dopatrzećsiępewnychwspólnychaspektówpsychologicznych,którełączątalent
sportowyztalentemwinnychdziedzinach(np.wmuzyce)(Simpkinsiin.2010;
Siekańska2012a).
Zperspektywynaukosporcieuzasadnionewydajesiędefiniowaniezdolności
wodniesieniudodanejdyscyplinyczykonkurencji–zwłaszczażepopularnawpierw-
szejpołowieXXwiekuhipoteza,mówiącaoistnieniutzw.ogólnychzdolnościmoto-
rycznych,nieznalazławystarczającoprzekonującegopotwierdzenia(Cobley,Schorer,
Baker2012),awspółczesnebadaniawograniczonymstopniuwyjaśniajązasadność
posługiwaniasiępojęciemczynnikg,którymiałbyoznaczaćogólnezdolnościmoto-
ryczne,przyczymjegoskładowebyłybyinnewzależnościodpłci(Ibrahim,Heard,
Blanksby2011).
Zpsychologicznegopunktuwidzeniauzasadnioneizrozumiałejestużywanie
bardziejogólnegosformułowania,np.zdolnościsportoweczytalentsportowy,nawet
jeślibierzemypoduwagętylkowybranesporty(Qiu1983).
