Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Pojęciezdolnościitalentuwaktywnościsportowej
33
wybranejgrupieosób,zidentyfikowanychjakozdolne.Jegozarzutniemaogólnego
charakteru.Swojąwątpliwośćautorformułujetylkowodniesieniudosportuiargu-
mentujejąspecyfikątejdziedzinyaktywności.Zwracauwagę,żeczęstoidentyfikacja
zdolnościsportowychjestuwarunkowanatempemrozwojufizycznego(relativeage
effect)orazżewczesneosiągnięcianiemająprzełożenianapóźniejszesportowesuk-
cesy.Wzwiązkuztymsugeruje,abymaksymalnierozszerzyćgrupę,doktórejkiero-
wanesąprogramywspieraniarozwojuprzyszłychtalentów.Dziękitemuzwiększasię
szansenazidentyfikowanieprawdziwychtalentów.
ZkoleiBurgessiNaughton(2010),reprezentującynurtbadańnadrozwojemta-
lentuwsportachzespołowych,zwracająuwagęnaznaczenieuwzględnieniawmo-
deluDMGTróżnychrodzajówzdolnościidziedzinaktywnościorazujęcieszerszej
perspektywyczasowej.Ichzdaniemwprzypadkudyscyplindrużynowychważnesą
nietylkopredyspozycjefizyczne,alerównieżspołeczne,którewiążąsięzfunkcjono-
waniemwgrupie–komunikacją,przywództwem,umiejętnościąwspółpracy.Według
badaczywskazanajestdalszaweryfikacjamodelurównieżpodkątempraktycznym.
TranckleiCushion(2006)uważają,żekoncepcjaGagnéistworzonyprzezniego
modelodegraływażnąrolęwuporządkowaniuterminologiizzakresurozwojuzdolno-
ściitalentu.Autorzypodkreślają,żeprzezodróżnienietychdwóchpojęć(nzdolności”
intalentu”)Gagnéwprostyiprzekonującysposóbprzedstawiłzłożonościprocesu
rozwojowego,wwynikuktóregonmateriał”(ntworzywo”)zostajeprzekształcony
wniezwykłynprodukt”.ZdaniemTranckle’aiCushiona(2006)wartościąkoncepcji,
naktórejopierasięmodelDMGT,jestrównieżto,żeinspirujeonabadaczyzajmują-
cychsięproblematykątalentusportowegodoprowadzenianowychbadańipomaga
wsystematyzowaniudotychczasowejwiedzy(Williams,Reilly2000b).
NakwestieterminologicznezwracauwagęVaeyensiwsp.(2008).Przychylają
sięonirównieżdosugestiivanRossumaorazGagné(2006,s.281-316)isugerują,
żechcącwprocesieidentyfikowaniazdolnościsportowychzmniejszyćprawdopodo-
bieństwopomijaniaosób,którepowinnybyćuznanezauzdolnione,wartozwrócić
uwagęnawskaźnikidotycząceprocesuuczeniasięinabywaniaumiejętności,np.jak
szybko?,nailełatwo?,zjakimskutkiem?,jaktrwałesąefekty?
KonstrukcjamodeluDMGTzakładamożliwośćodniesieniagodoróżnychrodza-
jówzdolnościigrupaktywności,wtymtakżesportu.Równieżsamautorkoncepcji
–F.Gagné–wewspółpracyzekspertemwzakresiepsychologiizdolnościsportowych
–J.vanRossumem,woparciuodostępnebadaniazzakresurozwojutalentuwspo-
rcie,dokonałanalizyposzczególnychelementówmodelu(vanRossum,Gagné2006).
Autorzycizwrócilim.in.uwagęnapewneaspekty,któredecydująopsychologicznej
specyficeaktywnościsportowejiktórepowinnybyćbranepoduwagę.Podkreślili,że:
–
wprzeciwieństwiedonaukiszkolnejaktywnośćsportowaniejestobowiązkowa,
możnasięzniejcałkowiciewycofaćlubzmienićuprawianądyscyplinę,
–
osiągnięciasportowestosunkowołatwomożnaporównaćizmierzyć,
–
sportowakarierajestzwykledużokrótszaniżkarieranaukowaczyartystyczna,
