Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Platoniliteratura
(427–347p.n.e.)
Śmiechtedyniezgaszonyszczęśliwych
bogówogarnął
Homer
Starożytnateoriapoezjiuwieńczyładługiokresrozwojusztuki
greckiej,znaczonynazwiskamiHomera,Ajschylosa,Sofoklesa,Eury-
pidesa,Fidiasza,PolignotaiZeuksisa.Mitantyczności,którajawiła
sięhumanistomjakojednośćsztukiiżycia,jakospontaniczna,
nierefleksyjnaharmonia,określiłnatrwałeeuropejskiemiarypiękna.
Jeżeliprawdąjest,żeHGrekposiadłodpowiedziwcześniej,aniżeli
zdołałpostawićpytania”
1
,torefleksjaPlatonaiArystotelesabyła
sztukąstawianiapytań.Takichpytań,zapomocąktórychfilozofowie
usiłowalidociec,cokryjesięzaogólnymideałempięknainaczym
polegajegodziałanienaczłowieka.
Platonniestworzyłteoriiliteratury,nienapisałpoetykiani
retoryki.Wyznawałokreślonąfilozofięsztuki,aledosamejtwórczości
odnosiłsięwsposóbambiwalentny,naogółpodkątemfunkcji,jakie
mogłabyonapełnićwdziedzinachodniejniezależnych.Opoezji
pisałnamarginesiezagadnieńnieliterackich,takichjakpolityka,
prawo,dobro,prawda.Cowięcej,poetówradziłwypędzićzidealnego
państwa.Ajednakbezlekturyjegodialogówniesposóbzrozumieć
podstawowychzagadnieńliteraturoznawstwa,ahumanistykadodziś
dniastarasięodpowiedziećnapytania,którewjegoimieniupostawił
Sokrates.
Pytaniate(iodpowiedzi)możnasprowadzićdodwóchserii.Po
pierwsze,chodziostosunekliteraturydorzeczywistości,oartystyczne
naśladowanie—mimesis,ojejpozycjęwobecprawdyidobraoraz
1
G.Lukács,Teoriapowieści,przeł.J.Goślicki,Warszawa1968,s.24.
21
