Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wychowanieestetyczne
Podstawowepojęciategorozdziałuto„sztuka”i„wychowanieestetyczne”.
Ponieważsąonewieloznaczne,szczególniewwypadkuterminu„sztuka”,spróbuję
jeprzybliżyćiokreślić.Pierwszaczęśćrozdziałupoświęconajestsztucerozumia-
nejjakospecyficznadziałalnośćczłowieka,która–oboklogikiietykilubnauki
imoralności–zajmujezaszczytnemiejscewśróddziałówfilozofii.Drugaczęść
zaprzedmiotrozważańprzyjmujewychowanieestetyczne,czyliswoistyrodzaj
wychowania,któryobokwychowaniaumysłowegoifizycznego,znaczącowpływa
narozwójjednostkiidecydujeojegojakości.Przezpedagogów,psychologówiogół
teoretykówdbającychoprawidłowyiharmonijnyrozwójczłowiekawychowanie
estetyczneuznawanejestzanajistotniejsze,choćczęstozaniedbywaneitraktowa-
nepomacoszemu.
1.Sztuka
Byłyisąodróżnianetrzyrodzajeczynnościitrybówżycia:teoria,działa-
nieitwórczość.TenpodziałjestuArystotelesa,możnaprzypuszczać,żeprzez
niegobyłobmyślony.ZarzymskichczasówKwintylianuczyniłzniegotrychoto-
micznypodziałsztuk[...].Pozostałnaturalnympodziałemdlascholastyki:utrzy-
małsięteżwsposobiemyślenialudzinowożytnych.Wpotocznejmyśliimowie
podziałtenwystępujeczęstowuproszczonej,innejniżArystotelesowska,dwuczło-
nowejformule:teoriaipraktyka.Jegoechemjestteżdzisiejszeprzeciwstawienie:
naukaitechnika.PodstawowaArystotelesowatrychotomiaznalazłarównieżwyraz
uI.Kantawjegotrzechkrytykach:krytycerozumuczystego,rozumupraktyczne-
goiwładzysądzenia.Tetrzykrytyki,trzyksiążki,wydzielałytrzydziałyfilozofii,
azarazemtrzydziedzinyzainteresowańidziałańludzkich.GdypisarzeXIXwie-
ku,zwłaszczakantyści,dzielilifilozofięnalogikĘ,etykĘiestetykĘ,tobyłto
tensampodziałwinnym,prostszymsformułowaniu.Jeszczeinaczej,alezintencją
podobną,oddzielałosięioddziela:naukĘ,moralnośćisztukĘ.Zapamiętajmy:
estetykajestuważanazajednąztrzechdziałówfilozofii,asztukaodwiekówza
jednąztrzechdziałówtwórczościidziałanialudzkiego.
Psychologowiewydzielająpodobnie:myśl,wolĘ,uczucie,zaznaczając
niekiedy,żetatrójkaodpowiadatamtej:logika–etyka–estetyka,itej:nauka
–moralność–sztuka.Trychotomietebyłyisątakrozpowszechnione,żezbędne
