Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Strukturalizmihermeneutyka:dwaparadygmaty...
ewentualnejhistorycznościwymienionychstanowisk(strukturalistycz-
negoihermeneutycznego)winienzostaćrozpatrzonyniezależnie.Zaś
wsensiepozytywnym,pojęcieparadygmaturozumianebędziepoprostu
jakowzorzec(model)naukowości,którygwarantujepoprawnośćisuk-
cespoczynańnaukowychwsytuacjitzw.naukinormalnej
1
.Chodziłoby
przedewszystkimoujęcieparadygmatu,wsensieKuhnowskim,wjego
znaczeniuogólniejszym,jako,,matrycydyscyplinarnej’’,naktórąskła-
dająsię1),,symboliczneuogólnienia’’,2)przekonaniapodzielaneprzez
uczonych,3),,wartości’’,wreszcie4),,wzory’’czyliproblemoweroz-
wiązania
2
.Rozważanieproblemuparadygmatuwyłączniewodniesieniu
doteoriiKuhnaokazujesięjednakniewystarczające,jeślizważymy,że
dotyczyonowłaściwienaukprzyrodniczych.Tymczasemmyodwołuje-
mysiędohumanistyki.Będziewięcrzecząwłaściwą,jeśliodnotujemy
tylkowtymmiejscuhumanistyczny(tu:literaturoznawczy)aspektowej
koncepcjipodjętywartykułachHansaRobertaJaussa
3
czyStanisława
Dąbrowskiego
4
.
Podrugie,objaśnieniadomagasięwreszciesprawaskonfron-
towaniastrukturalizmuihermeneutykijakoparadygmatów.Rzeczjest
otylezłożona,że,jakjużzostałozauważonewcześniej,możnabyłoby
uznać,żeistniejąotodwastabilne,jednorodnestanowiskametodologi-
czne(pojęcieparadygmatuimplikujebowiemmetodologię),które
–jakoopozycyjne–wmyślschematycznegobinaryzmu–łatwomożnaby
zsobązestawić.Ichoćnatakimzestawieniunamtuzależy,tojednak
trzebaprzecieżzdać,choćbypobieżnie,sprawęzwewnątrzparadyg-
matycznegozróżnicowaniatychże.Popierwsze,samoużyciewniniej-
szymreferaciepojęciastrukturalizmuwystępujewznaczeniuparspro
toto–chodzićnambędzieoszerokopojętąformacjęformalno-struk-
turalno-semiotyczną,bardzoróżnorodnąwswoichsposobachmyślenia
oliteraturze.Podrugie,równiezróżnicowana,jeśliniebardziej(!)jest
samahermeneutyka,niemówiącjużowieloznacznościtegoterminu.
Nasinteresowaćbędzietajejpostać,którawiążesięznazwiskami
25
1
T.S.Kuhn,Strukturarewolucjinaukowych,przeł.H.Ostromęcka.Warszawa2001,s.33.
2
Ibidem,s.314–323.
3
H.R.Jauss,Zmianyparadygmatówwnauceoliteraturze,przeł.W.Bialik,w:Współczesna
myślliteraturoznawczawRepubliceFederalnejNiemiec.Antologia,wyb.,oprac.iwstępemopatrzył
H.Orłowski,Warszawa1986,s.151–162.
4
S.Dąbrowski,Kryzysmonoparadygmatyzmuwliteraturoznawstwie,
,,PamiętnikLiteracki’’
1994,z.4,s.116–129.
