Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Bańko,Współczesnypolskionomatopeikon.Ikonicznośćwjęzyku,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15457-8,©byWNPWN2008
Codokładniejestonomatopeją?
13
brzmiOnomatopeja(wyrazdźwiękonaśladowczy),awięczdajesięzrównywać
wymienionewnimpojęcia,podczasgdywewnątrzartykułuhasłowegowy-
mienionesąnietylkoonomatopejejakowyrazy,aleionomatopejajako
szczególnywypadekinstrumentacjigłoskowej.Słownikterminologiijęzyko-
znawczej(STJ)objaśniatylkoznaczenierezultatywne,podobniejakEncyklo-
pediawiedzyojęzykupolskim(EWJP).NatomiastSłownikterminówliterackich
(STL)podajetylkoznaczenieczynnościowe,taksamojak13-tomowaWiel-
kaencyklopediapowszechnaPWN(WEP),31-tomowaWielkaencyklopediaPWN
(WE)orazpolskaBritannica(Brit.).
Znaczeniapolskiegosłowaonomatopejaniezawszeodpowiadajązna-
czeniomjegoetymologicznychodpowiednikówwinnychjęzykach.Dla
uzmysłowieniapodobieństwiżnicpodajemykrótkiezestawienie,spo-
rządzonenapodstawieżnychsłownikówogólnychiterminologicznych
(zob.tabela1).Jakzniegowynika,angielskiesłowoonomatopoeia,nie-
mieckieOnomatopöieirosyjskieonomatopejamajątylkolubprzedewszyst-
kimznaczenieczynnościowe,podczasgdyfrancuskieonomatopéecechuje
siętąsamądwuznacznościątypuprocesprodukt,któraistniejewjęzy-
kupolskim.
Tabela1.Onomatopejawpięciujęzykach
Nazwa
polska
angielska
niemiecka
francuska
rosyjska
Znaczenieczynnościowe
Znaczenierezultatywne
onomatopeja,
dźwiękonaśladownictwo,
dźwiękonaśladowczość
onomatopoeia,
echoism
Onomatopöie,Klangmalerei,
Lautmalerei,Schallnachahmung
onomatopée,mimologie
zvukopodražanie,
onomatopeja
onomatopeja,
wyrazdźwiękonaśladowczy
onomatopoeicword,
onomatop
Onomatopoeitikon,
Onomatopoetikum
onomatopée,mimologisme
zvukopodražatelnyjeslovo,
onomatop
Codokładniejestonomatopeją?
Wwielusłownikach,zarównoogólnych,jakispecjalistycznych,zjawisko
onomatopeizostałoograniczonedonaśladowaniazjawisknaturylubjego
wytworów(EWJP
,LW
,SLT
,STJ,SWar.,SJPSzym.,USJP).Niejesttoko-
rzystne,gdyżzdajesięwyłączaćzzakresupojęciawyrazynaśladujące
dźwiękżnychurządzeń,np.telefonu(beep),traktora(tyr-tyr),trąbki(tra-