Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyelektrofizjologiikomórkowej
33
goprądujonowegopodbłonąkomórkowąsymetrycznie,czylizarówno
wkierunkuorto-,jakiantydromowymodmiejscapowstaniapotencjałuczyn-
nościowego.Wprzypadkubrakuobszarubłonyobjętegorefrakcjąbez-
względnąnowepotencjałyczynnościowepowstawałybyzarównowkierunku
orto-,jakiantydromowym,couniemożliwiałobyuporządkowanyprzekazin-
formacji.Dziękitemu,żebłonaaksonuwkierunkuantydromowymodpo-
wstającegopotencjałuczynnościowegojestwstanieinaktywacjisodowej,
propagacjapotencjałówczynnościowychjestjednokierunkowa,aczęstotli-
wośćichwystępowanianiejestprzypadkowaizależyodsiłybodźcalub
parametrówpotencjaługenerującegorytmwstożkuaksonalnym(ryc.I.1.9).
Szybkośćpropagacjipotencjałuczynnościowegowaksoniezależyod
dwóchczynników:średnicyaksonudeterminującejjegoelektrycznyopór
orazobecnościosłonkimielinowej.Imwiększaśrednicaaksonu,tymmniej-
szyopórelektrycznycytoplazmyiwkonsekwencjiszybszeprzewodzenie
prądówpodbłonowychwpływającychnapropagacjępotencjałuczynnościo-
wego.
Osłonkamielinowajesttworzonawośrodkowymukładzienerwowym
przezoligodendrocyty,awneuronachobwodowegoukładunerwowego
przezkomórkiSchwanna.Aksonjestpokrytyosłonkąmielinowąwsposób
nieciągły.Ciągłośćosłonkimielinowejjestprzerywanaco300ż2000Hm
przezparomikrometroweodcinkinazywaneprzewężeniamiRanviera,wktó-
rychbłonaaksonuniejestpokrytaosłonkąikontaktujesięześrodowiskiem
zewnętrznym.Pojawieniesięosłonkimielinowejnaaksoniepowodujezmia-
nystrukturalnewbłonieaksonu.Naobszarachpokrytychmieliną(wmiędzy-
węźlach)znaczniemalejegęstośćpotencjałozależnychkanałówsodowych
ipotasowych(do20naHm2),natomiastwprzewężeniachRanvieragęstość
tychkanałówzwiększasię(wprzypadkukanałówsodowychnawetdo10000
naHm2).Obszarypokryteosłonkąmielinowąsąbardzodobrzeizolowane
odwpływówśrodowiskaitymsamymwmałymstopniunarażonenazakłó-
ceniaocharakterzeelektrycznym.Obecnośćosłonkimielinowejpowoduje
takżezmniejszeniebiernegooporuelektrycznegowodcinkuaksonupokry-
tegoosłonką.Funkcjonalnąkonsekwencjątychzmianjestto,żepotencjały
czynnościowemogąpowstawaćtylkowprzewężeniachRanviera,ajedno-
cześniebierneprądypodbłonowe,zewzględunazmniejszonydekrement,
mogąbyćprzenoszonenawiększeodległości(przezcałądługośćmiędzy-
węźla).Ponieważpropagacjapotencjałuczynnościowegowaksonach
zosłonkąmielinowąodbywasięzudziałemmniejszejliczbypowstających
denovopotencjałówczynnościowych,całyprocesjestszybszyiwmniej-
szymstopniuzakłócawewnętrzneśrodowiskojonoweaksonu.Wneuronach
pokrytychosłonkąmielinowąszybkośćprzewodzeniapotencjałuczynno-
ściowegojesttakżezależnaodśrednicyaksonu.Wnajwiększychaksonach
wukładzienerwowymssaków,któremająśrednicęokoło20Hm,szybkość
