Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
zdrowotnej,satysfakcjipacjentówzopiekiorazwydajnościpracowników.Dlatego
wprezentowanychwniniejszejmonografiibadaniachpołożonoszczególnynaciskna
zjawiskowypaleniazawodowegowujęciuwielowymiarowymwedługteoriiMaslach
iGoldberg(1998)oraznaempatięjakoumiejętnośćprzejawianąwtrzechjejkomponen-
tach.Dwaznichto:emocjonalny,czylizdolnośćdosubiektywnegodoświadczaniasta-
nupsychicznego,ipoznawczy,tzn.rozpoznawanieorazrozumienieuczućdrugiego
człowieka,natomiasttrzeci–behawioralny,toodpowiedźkomunikacyjna,przekazująca
zrozumieniepunktuwidzeniainnejosoby(Morseiin.,1992a;Irwing,Dickson,2004).
Takwięcniniejszerozważaniasąpróbąopisuorazanalizywypaleniazawodowego
iempatii.Najogólniej,zacelpracypostawionowykazanie,żeempatiajestzmiennąpo-
średniczącąimoderującąwrelacjidozmiennejzależnej–wypaleniazawodowego.
Wczęścipierwszejpracyzaprezentowanosposóbdefiniowaniaorazopisuwypalenia
zawodowegoiempatiiprzezprzedstawicieliróżnychkoncepcjipodejściadotychzagad-
nień.Zwróconorównieżuwagęnawypaleniezawodoweulekarzyipielęgniarekjako
problem,którymożeprowadzićdozaburzeńpsychicznych,takichjakuzależnienia,za-
burzenialękoweidepresyjne(Maslach,2001;Schaufeli,Enzmann,1998).Niemniej
istotnywpływmawypaleniezawodowenajakośćiwydajnośćpracy,gdyżupracowni-
kówwypalonychstwierdzonomniejszezaangażowanie,obniżonąskutecznośćzawodo-
wą,wzmożonąskłonnośćdokonfliktówipodniesionywskaźnikabsencji,atymsamym
wyższekosztyspołeczne(Bakkeriwsp.,2003).Rezultatamiwypaleniasąrównież
częstszezmianypracyiporzucaniezawoduorazzaburzeniainnychprzejawówżycia
społecznego–negatywnestanyemocjonalne,skłonnośćdoprzenoszeniaproblemów
zpracynapłaszczyznężyciarodzinnego(Maslach,2001;Schaufeli,Enzmann,1998).
Wiadomo,żeobjawyzespołuwypaleniazawodowegodoprowadzajądozobojętnienia
wobecproblemówdoświadczanychprzezpacjentów,achorzysąmniejzadowolenizopie-
kiświadczonejprzez„osobywypalone”.Odmawiająwtedywspółpracy,cowoczywisty
sposóbnegatywniewpływanaprocesleczenia.Dlategoempatiazostaławczęściteore-
tycznejprzedstawionajakoważnaumiejętnośćlekarzaipielęgniarkiwkontakcietera-
peutycznymzchorymiwpomaganiu,atakżewzrozumieniucierpieniapacjenta.Mato
związekzpanującymwśródbadaczyinteresującychsięzjawiskiemempatiiprzekona-
niem,popartymwznacznejmierzewynikamiempirycznychbadań,żeumiejętnościem-
patycznesprzyjająnawiązywaniupozytywnychrelacjispołecznych,atakżerealizowa-
niutzw.zawodówpomocowych,takichjakterapeuta,lekarzczypielęgniarka.Ponadto
empatiaświadczyodojrzałościpsychicznej,aosobyempatycznemająwysokiepoczu-
ciewłasnejwartości,któreułatwiaimnawiązywaniedojrzałychrelacjiiakceptacjędru-
giejosoby.
Wliteraturzeprzedmiotudośćkonsekwentniesąopisywaneczynnikiosobowościo-
we,którepowodująpodatnośćnaprocesywypalenia–jesttoniskipoziomtzw.odpor-
nościpsychicznej(Maslach,2001;Schaufeli,Enzmann,1998).Osobyodpornepsy-
chicznecechujeskłonnośćdosilnegoangażowaniasięwto,corobią,otwartośćna
zmiany,interpretowaniewydarzeństresującychjakowyzwańorazpoczuciekontrolinad
wydarzeniamiiwłasnymżyciem(Heszen-Niejodek,2000).Wskaźnikiwypaleniasą
zwyklewyższeuosóbradzącychsobiezestresemwsposóbbierny,unikowy(Maslach,
2001;Schaufeli,Enzmann,1998).Skorelowanazewszystkimiwymiaramiwypalenia
jestniskasamoocena,trudnostwierdzić,czyjestonaczynnikiemusposabiającymdo
