Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI
M.A.Paszkowicz(2009),niepełnosprawnośćmożnaanalizowaćnadwóch
poziomach,tj.jakodeprywacjęzdolnościideprywacjęfunkcjonowania.Na
poziomiezdolnościoznaczapotencjalnąniepełnosprawność,zaśnapoziomie
funkcjonowania–niepełnosprawnośćaktualną.Niepełnosprawnośćmoże
byćturezultatemkombinacjiróżnychczynników,tzn.możebyćwynikiem
uszkodzeniaiinnychcechosobowych(np.takich,jakwiek,płeć),zasobów
aktualniedostępnychjednostceorazśrodowiska.Samouszkodzenieniejest
równoznacznezniepełnosprawnością,bowiemwynikaonazewzajemnych
korelacjipomiędzytymuszkodzeniemawarunkamispołecznymi.
Rewidującpoglądydotycząceniepełnosprawności,możnazauważyć,iż
terminologiategopojęciaprzeszładługąewolucję.Początkowozjawiskoto
opisywanoiodnoszonowzdecydowanejmierzenagrunciezdrowiaimedy-
cyny,kierującsiękuspołecznymaspektomniepełnosprawności.Różnorod-
nośćkoncepcjijestwyrazemwieluzmianwpercepcjiosóbzniepełnospraw-
nościąorazwynikającychzniejnastępstw(personalnychispołecznych).
Stądbrakjednegosatysfakcjonującegowszystkichmodeluorazmnogość
definicjiniepełnosprawności.
3.Rodzajeniepełnosprawności
Niepełnosprawnośćmacharakterwielowymiarowyiniemożnajejspro-
wadzićtylkodouszkodzeńmorfologicznychorganizmulubdoobniżeniasię
poziomufunkcjonowaniaosobypodwpływemichwystąpienia(Kowalik,
2007).Tymcoodróżniaosobyniepełnosprawneodosóbpełnosprawnych
jestpewnadyspozycjajednostkidodoświadczaniaokreślonychtrudności
wżyciu,którąstanowiuszkodzenieorganizmu.Tawłaściwośćosobynie-
pełnosprawnejmacharakterwzględnietrwałyiniesiezesobąwielepo-
ważnychkonsekwencjiwfunkcjonowaniutakiejosobywspołeczeństwie.
Sprowadzasiętozazwyczajdoutrudnieńwrealizacjijejpotrzeb.Wkom-
paracjizwymaganiamitzw.normalnychsytuacjiżyciowychosobaniepeł-
nosprawnastajesiędysfunkcjonalna(Kowalik,2007).Owadysfunkcjonal-
nośćmożeprzejawiaćsięwograniczeniuzakresuaktywnościzewnętrznej
potrzebnejdoprzezwyciężeniaproblemuorazwnadmiernymwysiłku,jaki
jestpotrzebny,abytęprzeszkodępokonać.
Wliteraturzeprzedmiotuwieleuwagipoświęcasięźródłomniepełno-
sprawności.Wśródnichwymieniasięm.in.:rozwójipostępnaukmedycz-
nych;trybżyciaiwarunkipracywyrażającesięnp.wabiologicznymoraz
apsychicznympostępie;skażoneśrodowisko;wypadkizwiązanezrozwo-
jemcywilizacji(Ossowski,1999).J.SowaiF.Wojciechowski(2001)doczyn-
nikówwarunkującychwystąpienieniepełnosprawnościzaliczają:czynniki
