Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Społeczneaspektytransformacjiwwojewództwieśląskim
Pojęcieklasyspołecznej
Przedmiotemtegotekstuniejestszczegółowaanalizasposobówdefi-
niowaniaklasspołecznych.Możnabowiemsięgnąćdoobszernejliteratury
wtymzakresie3.Istotnewkontekściebadańwydajesięwskazaniepewnych
ogólnychtypologiirozumieniaklasspołecznych.Zwracasięuwagęnadwie
tradycje—nawiązującądokoncepcjiKarolaMarksaorazdomyśliMaxaWe-
bera.Piszesięoekonomicznymikulturowymdefiniowaniuklas.Szczególnie
ważnezpunktuwidzenianiniejszegotekstujestjednak—dającesięułożyć
wkontinuum—esencjalistyczne(realistyczne)versuskonstruktywistyczne
rozumienieklas.Skrajnieesencjalistycznejestekonomicznedefiniowanie
klasspołecznychprzezodniesieniedodającejsięodzwierciedlićpoznawczo,
obiektywnie(tj.niezależnieodświadomości)istniejącejstruktury—DJako
obiektywnej,uwarunkowanejekonomicznieiwłasnościowoprzestrzeni
sprzecznościspołecznych,istniejącychniezależnieodstopniaichuświado-
mieniasobieprzezspołecznychaktorów”4.Wprzyjętejperspektywiemożna
odróżnićstrukturęnierównościspołecznychwrazzmiejscemwtejstruktu-
rzeodświadomościistnieniatejstrukturyiwłasnegowniejusytuowania.
Pozwalatowięcmówićostrukturzeklasowejorazświadomościklasowej
czyinaczej:rozróżniaćDklasęwsobie”iDklasędlasiebie”.Wujęciumarksi-
stowskimklasamisąwielkiegrupyludziróżniącesięmiejscemzajmowanym
whistorycznieokreślonymsystemieprodukcjispołecznej,przedewszystkim
wyznaczanymprzezstosunekdośrodkówprodukcji,rolęwspołecznejorga-
nizacjipracyorazźródłaiwielkośćudziałuwdochodziespołecznym.Świa-
domośćklasowastanowinatomiastświadomośćwłasnejodrębnościiwspól-
notywłasnychinteresów
.Wujęciuesencjalistycznymstrukturaklasowaoraz
interesyklasoweistniejąobiektywniei—przysprzyjającychwarunkach,po
przekroczeniuświadomościfałszywej(ideologii)—mogąbyćrozpoznane
iadekwatnieodzwierciedlone.Świadomośćklasowa(np.klasyrobotniczej)
wostatecznejpostacijestfunkcjąprocesówpoznawczychipolitycznych,
którychuzewnętrznieniemjestpartia(np.proletariacka).Należyprzytym
odróżniaćświadomośćklasowąodempiryczniedefiniowanejświadomości
członkówdanejklasyspołecznej.Wtymdrugimwypadkumożemymieć
doczynieniazbardzozróżnicowanymzbiorempoglądówdotyczącychstruk-
turyspołecznej(niezawszeklasowej!)iwłasnychinteresów
.Perspektywa
3
Np.H.Domański:Strukturaspołeczna.WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2004;
J.Kochan:Klasyspołeczne.Zhistoriipojęcia.KolegiumOtryckie,Warszawa1990;W
.We-
sołowski,K.Słomczyński:Klasyiwarstwyspołeczne.W:Encyklopediasocjologii.T
.2.Red.
W.Kwaśniewicziin.OficynaWydawnicza,Warszawa1999.
4J.Kochan:Grawklasy.DRecyclingIdei”2008,nr11,s.31.
