Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Matematyczneprawoprzypadku:prawdopodobieństwo
LudwigaBoltzmannaiJamesaClerkaMaxwella.Kontynuującbadania
rozpoczęteprzezMaxwella,Boltzmannpokazałwistocie,żeniezależnie
odpoczątkowegorozkładuprędkościróżnychmolekułgazu,prędkości
te-wwynikuzderzeń-majązwyklerozkładzbliżonydouniwersalne-
gorozkładuprawdopodobieństwa.PodczasbadańBoltzmannwpro-
wadziłtakżewielkośćmatematyczną,funkcjęprędkościcząstek,ibył
wstaniewykazać,żepodczascałejdynamicznejewolucjiukładu
niemożeonanigdymalećwpodobnysposób,wjakitosiędzieje
zentropią.Samopojęcieentropiinabrałocałkowicieinnegoznaczenia
iobserwowanywzrosttejwielkościoznaczapoprostu,żeistniejena-
turalnatendencjaukładufizycznegodoprzejściazestanuomniejszym
prawdopodobieństwiedotegooprawdopodobieństwiewiększym:
tajemniczaentropiawsformułowaniaBoltzmannastałasięmiarą
nieładu,któryjestobecnywruchumolekuł.Precyzyjnepołączeniemię-
dzyentropiąaprawdopodobieństwemwstaniemakroskopowymbyło
wyrażonewzoremS=klogW*-którejestwyrytekupamięcinajego
grobienawiedeńskimcmentarzu-gdzieSjestentropią,Wtowystę-
pująceprawdopodobieństwo,akjeststałą(zwanąnajegocześćstałą
Boltzmanna).
Wzrostentropiinieodwracalnegozjawiska,którywydawałsięulotny
wkażdejtradycyjnejmechanice,znalazłnaturalnąinterpretacjęwno-
wymstatystycznymsformułowaniuBoltzmanna.Wprowadzenietych
nowychkategoriimyślenia-porządkuinieporządku-zmieniłonazaw-
szekartyleżącenastolewfizycznejrozgrywce:wświetlemechaniki
statystycznejbyłoterazmożliweuznaniewzajemnejmożliwości
przekształcaniamiędzystanemuporządkowanym(matematycznie
mniejprawdopodobnym)anieuporządkowanym(matematyczniebar-
dziejprawdopodobnym).Wtensposóbprobabilistycznycharakterdru-
giejzasadytermodynamikizostałwreszciezrozumiany.
*Jeśliniepodanoinaczej,nlog”odnosisiędologarytmunaturalnego(przyp.tłum.).
33
