Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tendencjaneoplatońskawfilozofiirosyjskiej
15
–podrugie,relacjamiędzyAbsolutemaświatemrzeczy
określonazostajenadrodzekonkretyzacji,drodzeodjedności
dowielości,odogółudoszczegółu,odcałościdoczęści;punk-
temwyjściajesttuuchwycenie,doznanieabsolutnejjedności
światawwiedzybezpośredniej,wintuicjimistycznej;rozwija-
niewiedzyipoznawanieświatajesttukonkretyzacjąowejwyj-
ściowejjednościwpojęciametafizyczne,pojęciaetyczne,widee
corazbardziejprzybliżającedoświatazmysłowego.Tododrogi
poznaniamistycznego,donastawienianapierwotnedoznanie
jedności,moglibyśmyodnieśćpojęcieAbsolutuwjegonieco
węższymibardziejokreślonymznaczeniuniżwskazanewyżej;
intuicjamistyczna–dodajmy–niemożezistotyswejprzybie-
raćformjasnychijednoznacznych,niemusijednakpopadać
wsprzecznośćzmyśleniemracjonalnym.
Choćintuicjamistycznarzeczywiścieniemusipopadać
wsprzecznośćzpoznaniemracjonalnym,toryzykotakieoczy-
wiścieistniejeibyłoonoskwapliwieurzeczywistnianewhistorii
filozofiiikultury.Wkulturzewschodniejzdecydowaniedomi-
nowaładrogapoznaniamistycznego,którąradykalnieseparo-
wanoodinnychwładzpoznawczych,azwłaszczaodpoznana
racjonalnego(skłaniałysięwtęstronęrównieżniektóreformy
irracjonalizmueuropejskiego,naprzykładmyślSchopenhau-
era).NaZachodziezkoleipreferowanejiintensywnierozwijanej
drodzepoznaniaracjonalnegoczęstotowarzyszyłodyskredyto-
wanieintuicjimistycznejjakopoznanianiedojrzałego,mętnego,
nie-filozoficznegoinie-naukowego.Niezależnieodróżnorod-
nychinspiracjiiintencji,dowyrazistychprzykładówtegotypu
filozofii(racjonalistycznej)zaliczyćnależałobyjończykówiich
bezpośrednichkontynuatorów,Arystotelesa,średniowieczną
scholastykę,nowożytność,atakżespośródkierunkówfilozofii
współczesnej(choćzróżnymizastrzeżeniami):pozytywizm,fi-
lozofięjęzyka,filozofięanalityczną,strukturalizm,postmoder-
nizm.
Wdziejachfilozofiieuropejskiejmożnajednakzidentyfiko-
waćnurt,którypróbujeprzezwyciężaćczyignorowaćopozycję
racjonalizm-mistycyzm.Pozaopozycjętęwykraczazapewne
Parmenides,zpewnościąHeraklit,awsposóbnajbardziejroz-
winiętyiświadomyPlaton,uktóregozjednejstronyAbsolut
osiąganyjestwsposóbmistyczny,zdrugiejwszakże–jeston
zarazemracjonalnierekonstruowanyorazopisywanywswym
