Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tendencjaneoplatońskawfilozofiirosyjskiej
13
między,zjednejstrony,uznawaniemideizazupełnieniewspół-
mierne,azdrugiej–zaanalogicznewobecrzeczymaterialnych
(wsumiestanowiskoPlatonaokreślilibyśmy–zgodniezformu-
łamipodręcznikowymi–jakoidealizmobiektywny,aleteraz
zeświadomościąjegodwuznaczności,ztymżebyłybytodwu-
znacznościinspirującepodwzględemteoretycznymorazwłaści-
wetakżeinnympostaciomidealizmuobiektywnego,naprzykład
filozofiiTomaszazAkwinu).Drugimtakimskomplikowanym
przykładembyłabyfilozofiaPlotyna,wktórejpowtarzasięPla-
tońskiewahaniemiędzyeskapizmemametodologizmem(awięc
międzyafirmatywnymakwietystycznymstosunkiemdoświata
zmysłowego),alektórapodwzględemnusytuowania”czynni-
kajednościzdecydowaniestałabynastanowiskuenergetyzmu,
awięcrozumieniajednościjakowewnętrznejmocyspajającej
wszystkierzeczyzróżnicowanegoiróżnorodnegoświata(wsu-
miestanowiskoPlotynanazwalibyśmy–równieżzgodniezfor-
mułamipodręcznikowymi–emanacjonizmem,aleitymrazem
zeświadomościąjegodwuznaczności,ujawniającejsięzwłaszcza
wdalszychdziejachszerokorozumianegonurtuneoplatońskego
whistoriifilozofii,odPseudo-DionizegopoHegla;wtymteż
miejscuusytuowalibyśmyfilozofięrosyjskąjakopewnącałość).
Zwróćmytuuwagę–pamiętającowszystkichpodobieństwach
–napewnązasadnicząinadzwyczajważnąróżnicęmiędzy
Platonem(idealizmemobiektywnym)aPlotynem(emanacjo-
nizmem):oilepierwszafilozofiajeststatyczna,ahistoryczna
iapersonalistyczna,otyledruga:dynamistyczna,historystycz-
naorazpersonalistyczna.Odnotujmyrównież,żenaszeostat-
nieinterpretacjeiklasyfikacjeodeszłyodpospiesznych,łatwych
isztywnychustaleńcodowschodniegolubzachodniegocha-
rakteruwskazywanychfilozofii–obydwietejakościkulturowe
wchodziływróżnorakiezależnościizwiązkipomiędzysobą,nie
pozwalającnaschematycznewnioski,szczególniewodniesieniu
dodziejówmyślieuropejskiej.Wszystkotopróbujęporządkują-
co(choćischematycznie)ująćwponiższejtabeli:
