Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tendencjaneoplatońskawfilozofiirosyjskiej
17
Tatradycjamistyczno-racjonalnaczyteżneoplatońskaulega
jednakwkulturzeeuropejskiejoddrugiejpołowyXIXwieku
pewnejdyskredytacjiidegradacjidokonującejsiępodhasłem
nzurückzuKant”.ÓwpowrótdoKantaprowadzidoukształto-
waniasięirozwojuneokantyzmu,fenomenologii,neopozytywi-
zmu,filozofiianalitycznej,awięckierunków,którezdystansem
odnosząsiędomożliwościmetafizyki,zkrytycyzmemdosyste-
mowościwfilozofii,zpogardądofilozofiiAbsolutu.Uznają,że
typmyśleniareprezentowanyprzezHeglaijegopoprzedników
jestczymśnieodwołalnieminionym,archaicznym,wdodatku
niebezpiecznymdlanowoczesnejfilozofii.OdwołaniadoHegla
stająsięodtegoczasuodwołaniaminiecowstydliwymi,ogra-
niczającymisiędoposzczególnychaspektówfilozofiiHeglalub
mającymicharakterwyraźnieerudycyjno-historyczny.Można
bywręczmówićoosieroceniutradycjineoplatońskiejwewspół-
czesnejfilozofiieuropejskiej.
Skierujmyterazuwagęnaogólnewłaściwościfilozofiiro-
syjskiej.Choćjejzaczątkówposzukujesięniekiedywpóźnym
średniowieczu,choćniesposóbzaprzeczyćistnieniuwwieku
XVIIIrosyjskiejliteraturyrozważającejzagadnieniafilozoficz-
no-światopoglądowe,tojednakdośćpowszechnieuznajesię,
żepoczątekfilozofiirosyjskiejzwiązanyjestzwiekiemXIX,
zintensywnymiinspirującymoddziaływaniemklasycznejfi-
lozofiiniemieckiej,zwystąpieniemPiotraCzaadajewa,które
ukonstytuowałospórsłowianofilsko-okcydentalistycznyiktóre
zostałosystematycznierozwinięteiprofesjonalniepogłębione
przezWłodzimierzaSołowjowa.Zarazemmyślrosyjskarozwi-
jałasięirozwijawsposóbtyleżintensywnyiburzliwy,cociągły
iwzględniejednolity,związanyzestaleobecnymkontekstem
heglowsko-schellingiańskim,kontekstemnieustającożywym,
intelektualniewysubtelnianymipogłębianym,itorównież
wkierunkujegohistorycznychźródeł,zwłaszczamyśliPseudo-
-Dionizego,gnostykóworazMikołajazKuzy.
Wrosyjskiejmyślifilozoficznejzwrotneokantowskiijego
rozwinięcianieodegraływiększejroli5,aleteżnieoznaczato
5
Por.Т.П.Короткая,Впоискахновойрациональности.Религиозная
философиявРоссиконцаXIX–началаXXв.Минск,1994,s.7,12(au-
torkatwierdziwręcz,żeopozycjawobeckantyzmujestcechązasadniczą
filozofiirosyjskiej).Por.również:S.Frank,Istotaiwiodącemotywyfilozo-
fiirosyjskiej,przeł.E.Matuszczyk,w:Niemarksistowskafilozofiarosyjska.
