Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rosyjskiewarunkimożliwościmetafizyki
31
–podnoszonegoprzezfilozofięrosyjskąXIXiXXwieku;klu-
czowąrolęinicjatoraodegrałtuWłodzimierzSołowjow;które-
gomyślipodjęliSiemionFrank,LewKarsawin,IwanIljinoraz
NikołajBierdiajew.
Rozważmyjeszczekrótkokwestięreprezentatywnościtek-
stuBierdiajewadlazagadnieniametafizyki.Zjednejstrony
rozmach,sugestywność,integralnośćorazwaloryliterackiepi-
sarstwaBierdiajewaczyniąniemalwszystko,conapisał,czymś
paradygmatycznymdlacałejmyślirosyjskiej,zdrugiejwszakże–
nietrudnobyłobywskazaćSołowjowaczyFrankajakofilozofów
precyzyjniej,bardziejsystematyczniebadającychiujmujących
problemmetafizykijakopodstawowejdyscyplinyfilozoficznej.
Jednak,mogącabyćpotraktowanajakowada,spontaniczność
wywodówBierdiajewa,pewienpośpiechiwielokierunkowość
jegotekstunietrudnouznać–wświetlesytuacjikryzysuoraz
wświetlepotrzebyheurystycznejinwencjiiniekonwencjonalno-
ściwposzukiwaniudrógjegoprzezwyciężenia–raczejzazaletę.
TekstBierdiajewauświadamiawagęipowagęzagadnieniame-
tafizyki,koniecznośćpomysłowościiodwagiwjegorozwijaniu,
aletakżeniebezpieczeństwaipułapki,któreczyhajątunarefor-
matorówibadaczy.
Zasygnalizujmymożeniebezpieczeństwonajważniejsze,
które–jaksadzę–uświadamiaartykułBierdiajewa,aktóremu
następnieprzyglądaćsiębędziemyjużwtrakcieanalizytekstu,
weryfikując,czyrzeczywiściemamydoczynieniazniebez-
pieczeństwem,czymożeraczejzkonstruktywnym,twórczym
(awięczgodnymzcałymnetosem”filozofiiBierdiajewa)roz-
wikłaniemproblemumetafizyki.Niebezpieczeństwotoująć
możemywpostacipytania:czyperspektywaradykalnieantro-
pocentrycznajestwłaściwadlapostawieniaibadaniaproblemu
metafizyki?Idalej:czymetafizykawinnabyć,czymożebyć,me-
tafizykączłowieka?Czymetafizykaniepojawiasięraczejtam,
gdzieczłowieknatykasięnaopór(świata,losu,Boga,awięc
najogólniej–bytu),którypróbuje–nigdyzpełnymsukcesem
–zgłębićipokonać,anietam,gdziebezzahamowańkreślinaj-
dalszehoryzontyswejmożnościitwórczości?Czyniejesttak,
żewłaściwafilozoficznaopowieśćoczłowiekuwcaleniemusi
rozpoczynaćodczłowiekaikurczowotrzymaćsięczłowieka,ale
raczejwinnawychodzićodświata,inności,Boga,ducha,kultu-
ry,bytu(awięcodmetafizyki),doczłowiekadopierodochodząc
