Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wizjaczłowiekaijegozadańrozwojowych…
13
wiskazewnętrznego,alerównieżodjegowłasnejosobowości,odprocesówpo-
znawczychioddecyzji,któresamodzielniepodejmuje.Ichukształtowaniejest
wynikiemdługotrwałychoddziaływańwychowawczych,atakżeosobistegowkła-
dujednostki,czylisamowychowania.Niesątorozważaniazgodnezkoncepcją
behawiorystyczną,należyjednakdążyćdotego,abywzmocnieniapozytywnestały
siępodstawowyminstrumentemoddziaływanianazachowanieczłowieka.
Wmyślzałożeńbehawioryzmupodstawowymwarunkiemrozwojuczłowieka
jesttworzeniemuokreślonychstymulującychwarunkówzewnętrznych.Wpier-
wotnej,ortodoksyjnejwersjiwyłączniestymulacjazewnętrzna,anieczynniki
podmiotowe,jestprzyczynązmianocharakterzestymulującymrozwój.Takwięc
odmotywującej,azarazemstymulującejroliotoczeniazależyto,czyiwjakimstop-
niuwystąpimotywacjadozdobywaniazasobówwiedzyiichwykorzystywania.
Koncepcjapsychodynamiczna
Wedługkoncepcjipsychodynamicznejzachowanieczłowiekazależyodwe-
wnętrznychsiłdynamicznych,zwanychpopędami,dążeniamilubpotrzebami.Po-
pędytezregułypozostająjednaknieuświadomioneiczęstowystępująmiędzy
nimikonflikty,którychczłowiekniemożesamodzielnierozwiązać.Podstawową
metodązmianzachowaniajestpsychoterapia,któraułatwiaczłowiekowirozwią-
zywanietakichkonfliktów.
Zasadniczaróżnicamiędzyportretamiczłowiekastworzonymiprzezbehawio-
rystówizwolennikówkoncepcjipsychodynamicznejpoleganatym,żewedług
pierwszychczłowiekjestreaktywny,aleracjonalny,awedługdrugichjestonistotą
targanąprzezsiłymotywacyjne,międzyktórymiczęstozachodzikonflikt,aktóre
sąnieuświadomione,przezcowzasadziejestubezwłasnowolniony.Najbardziej
popularnawersjapsychodynamicznegoportretuczłowiekamaswojeźródło
wpsychoanalizie(Hall,Lindzey,1990).
KoncepcjatauległaradykalnymprzeobrażeniomodczasówFreuda,któryją
stworzył.Jegouczniowieinastępcy,tj.Horney,Sullivan,FranklczyFromm,od-
rzuciliwieleideiFreuda,któreuznalizabłędne,tworzącneopsychoanalizę,zwaną
psychoanaliząspołecznąalbokulturową.
Wszyscypsychoanalitycyineopsychoanalitycysązgodni,żedziałanieczło-
wiekajestukierunkowaneprzezsiłyzwanepopędami,potrzebamilubdążeniami,
chociażterminytenigdzieniezostałyprecyzyjniezdefiniowane.Popędybywają
różnorodne.Wpoglądachneopsychoanalitykówistotnywydajesiępogląd,żepo-
pędyipotrzebywwiększościniesązaprogramowaneprzeznaturę,alenabyte
wprocesieuspołecznienia–socjalizacji.Wzależnościodgenezypopędówpsy-
choanalitycywyróżniajądwieichklasy.Pierwszątworząpopędypierwotne,które
sąsiłamiwrodzonymi(dążeniedozdobyciapokarmu,popędseksualny,dążeniedo
utrzymywaniawłaściwejtemperaturyciała,unikaniebólu).Ichzaspokojeniejest
niezbędnedoutrzymaniasięprzyżyciu.
