Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofLoska
Kinematografiajapońskaodpierwszychdekadwłączałasięwprzemianyza-
chodzącewliteraturze,wczesnefilmybyłybowiemadaptacjamipopularnych
powieścilubsztukteatralnych,zwłaszczadramatówshinpa(nnowejszkoły”)2.
Początkowotwórcyograniczalisięwyłączniedorejestracjifragmentówspektakli
(engekijisshaeiga),którympodczasprojekcjitowarzyszyłzespółwykonawców
złożonyznarratora(benshi),muzyków(narimono)iosóbwypowiadającychtekst
postaci(kowairo),dopierowlatachdwudziestychzaczęlisięgaćpobardziejnowa-
torskieśrodkiwyrazu.
Największympowodzeniemcieszyłysięmelodramatyczneopowieścionie-
szczęśliwejmiłości,którychakcjarozgrywałasięwewspółczesnejscenerii.Może
dlategowtamtymczasiezupodobaniemprzenoszononaekrandziełaRokaTo-
kutomiego(1868-1927),KōyōOzakiego(1867-1903)iYūhōKikuchiego(1870-
-1947).PierwszyznichnapisałsentymentalnąpowieśćKukułka(Hototogisu,
1898-1899)omałżonkachrozdzielonychnajpierwprzezwojnę,późniejchorobę,
wreszcieprzezrodzinę.Wczasachkinaniemegopowstałoażpiętnaścieadapta-
cjitegoutworu,zktórychnaszczególnąuwagę-zewzględunaobecnośćretro-
spekcji-zasługujewczesnawersjawyreżyserowanaw1909rokuprzezShisetsu
Iwafujiego.WielkiezainteresowaniewzbudziłZłotydemon(Konjikiyasha)Kōyō
Ozakiego,publikowanywodcinkachażdoprzedwczesnejśmierciautora.Tytuł
zapowiadałzasadniczytematfabularny,amianowiciezgubnywpływkapitalizmu
naludzkieuczucia.Wlatach1911-1912licznewytwórnieprześcigałysięwekra-
nizacjachtejpowieści-araczejjejscenicznejprzeróbki-najpierwpojawiłasię
wersjaFukuhōdō,wnastępnymzaśrokufilmywyprodukowaneprzezYokota
ShōkaiiM.PathéStudio3.
Pisarzem,którynapoczątkuubiegłegostuleciawłączyłsiędorywalizacji
zTokutomimiOzakim,byłYūhōKikuchi,autordwóchniezwyklepoczytnych
powieści.Mójgrzech(Onogatsumi,1899-1900)uchodzizaucieleśnienienowo-
czesnegomelodramatu,jakożetwórcaopowiadawnimonieszczęśliwychlosach
kochankównatleszybkozmieniającejsięrzeczywistościspołecznej,wSiostrach
(Chikyōdai,1903)natomiastpojawiasięjedenzulubionychmotywówprzewod-
nichliteraturyifilmutamtychczasów,czyliprzeciwstawienieróżnychwersjiko-
biecości,pozwalającenazobrazowaniekonfliktucharakterów.
AdaptacjaMojegogrzechu,przygotowanaprzezKichizōChibę,byłapierwszym
filmemnakręconymwnowoczesnymatelierwybudowanymwTokiodlawytwór-
2TeatrshinpanarodziłsięwostatnichlatachXIXwiekuwwynikupołączeniakonwencjisce-
nicznychkabukizwpływamizachodniegoteatrurealistycznego.Zaprekursoranowegoruchu
uchodziłOtojirōKawakami(1864-1911),założycielsławnegozespołuKawakami-za,którywraz
zeswymiaktoramiodbyłwielkietournéepoEuropieiStanachZjednoczonych(m.in.odwiedził
Polskę).Tematykawystawianychsztukbyławspółczesna,zsilniezaznaczonymtłemobyczajowym,
zaśwsposobiegryaktorskiejwiększynaciskpołożononanaturalność(choćrolekobiecewciąż
odgrywalimężczyźni-onnagata).
3Por.KeikoI.McDonald,FromBooktoScreen:ModernJapaneseLiteratureinFilm,M.E.Sharpe,
Armonk2000,s.7-11.
8
