Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Narodzinyfilmuzduchaliteratury
niYoshizawaShōten.Uroczystapremieraodbyłasięwgrudniu1908rokuzudzia-
łemmuzykówinarratora.Sposóbrealizacjibyłcharakterystycznydlawiększości
produkcjiztamtychczasów,poszczególnescenykręconowjednymujęciu,nieru-
chomąkamerąustawionąwznacznejodległościodpostaci.Wrażenieteatralno-
ścipogłębiałajeszczeobecnośćaktorówztrupyNobuchikaNakano(1866-1932),
znanegoodtwórcyrólkobiecychwspektaklachshinpa.Członkowiejegozespołu
podkierunkiemKichizōChibywystąpilirównieżwekranizacjiSióstr,pokazanej
publicznościwiosną1909roku.Popularnośćtychfilmówsprawiła,żepionierzy
japońskiejkinematografiizaczęliniebawemsięgaćpoinnetekstyliterackie.
Mimożewszystkiewspomnianedziełamożnazaliczyćdomelodramatu,nie
należywyciągaćpochopnychwniosków,żezasentymentalnąfabułąniekryły
siępoważnetreści.Gatunektennaprzełomiestulecistałsiębowiemsposobem
nazmierzeniesięzeskutkamiprzemianobyczajowychikulturowych,wyrażał
teżobawyzwiązanezprocesemmodernizacjiżyciaspołecznegoorazupadkiem
tradycyjnychwartości.Filmyzrealizowanenapodstawiepopularnychpowieści
służyłyzarównoukazaniudylematównowoczesności,jakiodbudowywaniutoż-
samościnarodowej.Sytuacjaulegazmianiewlatachtrzydziestych,czyliwokresie
stopniowegoograniczaniaswobóddemokratycznychorazrozkwitupostawna-
cjonalistycznych.Podstawowymcelemnowejpolitykikulturalnejpaństwabyło
odrodzenieduchowe,uwolnieniesięspodwpływuzachodnichmódintelektual-
nychiprądówestetycznychorazokreślenieesencjalnychcechjapońskości.Nie
prowadziłotowcaledoporzuceniamelodramatycznychkonwencji,oczymprze-
konująfilmyKenjiMizoguchiego,YasujirōShimazu,HeinosukeGoshoiShirō
Toyody.
KenjiMizoguchiwielkąkarieręrozpocząłodadaptacjiprozyKyōkiIzumiego
(1873-1939).Białanićwodospadu(Takinoshiraito,1933)powstałanapodsta-
wienoweliWiernośćirycerskość(Giketsukyōketsu,1894),zaśOsen-papierowy
ptak(OrizuruOsen,1935)namotywachopowiadaniaOseniSōkichi(Baishoku
kamonanban,1920)4.Wutworachtychzostałutrwalonywzorzeckobiecości,któ-
regowyróżnikamistałysięwytrwałość,gotowośćdopoświęceńorazszczerość
uczucia.DotwórczościIzumiegochętniesięgalirównieżinnifilmowcy,między
innymiHoteiNomura-Rodowódkobiety(Onnakeizu,1934),MikioNaruse-
Pieśńlampionu(Utaandon,1943)iYasujirōShimazu-Białaczapla(Shirasagi,
1941).Ostatnizewspomnianychreżyserównakręciłjednązpierwszychudanych
adaptacjiprozyJun’ichirōTanizakiego(1886-1965),bodajnajwybitniejszegopo-
wieściopisarzajapońskiegopierwszejpołowyubiegłegowieku.FilmOkotoiSa-
suke(OkototoSasuke,1935)powstałnapodstawienoweliShunkinshō,erotycznej
opowieścioposzukiwaniupięknadoskonałego,cobyłomotywemprzewodnim
4ObszerneomówienieobufilmówmożnaznaleźćwtrzecimrozdzialeksiążkiKrzysztofaLoski
KenjiMizoguchiiwyobraźniamelodramatyczna,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,
Kraków2012.
9
