Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Strukturalno-funkcjonalnywymiarodpornościprzyrodniczej–odpornośćogólna…
17
1.3.Strukturalno-funkcjonalnywymiarodpornościprzyrodniczej
–odpornośćogólnaorazspecjalistyczna
WalkeriSalt(2006)uznają,żeodpornośćdowolnegosystemunależyrozpa-
trywaćwdwóchujęciach-specjalistycznymiogólnym.Odpornośćspecjali-
stycznalubkierunkowadotyczyokreślonejczęścisystemuanalizowanejwre-
lacjidokonkretnegozaburzeniaireprezentujetymsamymredukcjonistyczny
kierunekbadań.Odpornośćogólnanawiązujedopodejściaholistycznego
ioznaczacałokształtwłaściwościsystemu,któreumożliwiąabsorbowanie
zakłóceńwtakisposób,żewszystkieelementysystemuutrzymujązdolność
dalszegofunkcjonowania(ryc.3).German(2004)podkreśla,żewsensie
ekologicznymodpornośćogólnaoznaczawłaściwośćzachowaniaprzezśro-
dowiskoprzyrodniczeswojejstrukturyifunkcjiprzyoddziaływaniubodźców
pochodzącychzotoczenia,któreprzyjmująformęprocesównaturalnychlub
antropogenicznych.Oodpornościogólnejśrodowiskamożemymówićwtedy,
jeślirozpatrywanesąjednocześnieobiekategorieoddziaływań.
Ujęcieredukcjonistyczne–
tzw.odpornośćspecjalistyczna
1.Odpornośćczego?–czylistansystemu
wyrażanypoprzezjegostrukturęmaterialną,
np.komponentyprzyrodniczeorazich
właściwości,rodzajijakośćposzczególnych
zasobów,poziomochronyzasobów
2.Odpornośćnaco?–czylirodzajoraz
charakterzaburzeń,najakisystem
powinienbyćodporny,np.siła,
częstotliwość,czas,skalaoddziaływania
3.Jednoczynnikowykierunekbadań,
minimalizowaniezmiennychpodlegających
analiziedojednejcechylubkilkucech
systemuwrelacjidojednegozaburzenia
lubkilkuzaburzeń
Ujęcieholistyczne–
tzw.odpornośćogólna
1.Integrowaniecałokształtuwłaściwościsystemu
lubwszystkichjegoczęściwukładywyższej
rangi,np.podsystemylubjednostkiprzestrzenne
2.Rozpatrywaniewszystkichzaburzeńniezależnie
odichrodzajuorazzakresuoddziaływaniana
system
3.Wieloczynnikowykierunekbadań,konfigurowanie
różnychwłaściwościsystemuorazjegozaburzeń
wkategorietematyczne,np.modułowość,
różnorodność,siłapowiązań/sprzężeńzwrotnych
Rycina3
Charakterystykaróżnicmiędzyodpornościąogólnąaspecjalistyczną
Źródło:Opracowaniewłasne.
PotwierdzeniemtychpoglądówjestzaproponowanaprzezCarpenteraiin.
(2001)typologiaodporności,którąmożnacharakteryzowaćnatrzechpoziomach:
1)ogólnym-jakoodpornośćwszystkichczęścisystemunawszelkiegorodzaju
wstrząsylubzagrożenia;
2)specjalistycznym-odpornośćpewnejczęścisystemunadziałaniejednego
lubkilkuzidentyfikowanychzagrożeńlubwstrząsów;