Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
ROZDZIAŁI.PolskairosyjskanaukaadministracjiodXVIIIdopoczątkówXXw.
wIIpołowieXIXw.podprzemożnymwpływemcywilistycznejszkołypandektów.
„WpływpandektystówjakpisałFranciszekLongchampsdeB,
erierzastosowa-
niepojęćisposobuichmyśleniadoprawapublicznego,zastosowaniepomysłowe
itwórczedałowielkąkonstrukcjędogmatycznąisłynnąmetodęprawniczą,która
zapanowaławprawiepublicznymwostatnichdziesięcioleciachXIXipoczątkach
XXwieku”.56
Tonowe,pozytywistycznepodejściedobadańwnaukachadministracyjnych
upowszechniłnagruncieniemieckimtwórcapruskiegomodelusamorząduteryto-
rialnegoisądownictwaadministracyjnegoRudolfGneist(1816–1895).Pomimo
żewswoichpracachkoncentrowałsięniemalwyłącznienazagadnieniachsamo-
rząduisądownictwaadministracyjnego,którestanowiłyzasadniczeelementyjego
koncepcjipaństwaprawa,topowszechnieuznajesię,żepołożyłogromnezasługi
wzakresiemetodologiinaukadministracyjnych.57Wprzeciwieństwiedoinnych
autorówtegookresu,nieprzeprowadzałjużsystematycznychanalizopisowych,ani
nierozwijałabstrakcyjnychrozważańnadinstytucjamiprawaadministracyjnego,
alewszystkiejegopraceopartenamaterialenormatywnymprawaobowiązują-
cegoiprzestrzeganiupozytywistycznejzasadygłoszącej,„wszelkiefilozoficzne
rozważaniawnaukachopaństwieiprawiewynikajągłówniezniedostatecznejzna-
jomościfaktów”.58WodróżnieniuodSteina,Gneistujmowałnaukęadministracji
wznaczeniuwęższymoddzielającodniejwymiarsprawiedliwości.Twierdziłpo-
nadto,żepaństwostajesiępaństwemprawatylkowtedy,gdywnimstworzone
zarównowarunkiprawidłowegoformułowaniawolipaństwowej,jakiwarunkipra-
widłowegowykonaniatejwoli.DlanaukiprawaadministracyjnegowNiemczech
dziełaGneistastałysięimpulsemdopogłębieniairozszerzeniabazybadawczej,
zwłaszczawkierunkustudiównadgwarancjamisytuacjiprawnejjednostkiwobec
administracji.59
PierwszepróbystworzeniasystemuprawaadministracyjnegowNiemczech
podjęli:FelixF.MayeriOttovonSarvey.60Dopierojednakw1895r.powsta-
łopierwszepoświęconeprawuadministracyjnemudzieło,opartecałkowiciena
56F.LongchampsdeB,
erier,Współczesnekierunkiwnauceprawaadministracyjnegona
zachodzieEuropy,Wrocław1968,s.26.
57R.Gneist,DerRechtsstaat,Leipzig1872;idem,Verwaltungsjustitz,Leipzig1871;idem,
DerRechtsstaatunddieVerwaltungsgerichteinDeutschland,Berlin1879orazidem,Englische
Verfassungsgeschiechte,Berlin1882.
58Cytatza:M.Gromadzka-Grzegorzewska,Narodzinypolskichnaukadministracyjnych...,
s.36.
59Z.Maciąg,Kształtowaniezasadpaństwademokratycznego,prawnegoisocjalnegowNiem-
czechdo1949r.,Białystok1998,s.120–122;D.Weber,DieLehrevomRechtsstaatbeiOttoBahr
undRudolfvonGneist,Bochum1968,s.89–91.
60F.F.Mayer,Grunds¨
atzedesVerwaltungsrechts,
ubingen1862;O.vonSarvey,Dasoffentli-