Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
WybuchiklęskapowstaniastyczniowegowywołaływRosjiwzrostnastrojów
antypolskichorazspowodowałyzasadniczązmianępolitykiwładzcarskichwo-
becKrólestwaPolskiego.PokrótkimokresieustępstwpolitycznychAleksandraII
wczasietakzwanej„odwilżysewastopolskiej”ifiaskureformAleksandraWie-
lopolskiegozlat1861–1862,zmierzającychdoodbudowyautonomiiKrólestwa
Polskiego,wPetersburgupodjętodecyzjeokonsekwentnymiostatecznymznie-
sieniuwszystkichodrębnościprawnoustrojowychKrólestwaiunifikacjimiejsco-
wegozarząduadministracyjnegozanalogicznymiinstytucjamifunkcjonującymi
wwewnętrznychprowincjachCesarstwaRosyjskiego.Wprzekonaniupolityków
rosyjskich,tylkoorganicznezespolenieKrólestwazImperiummogłoskutecznie
zapobiecwprzyszłościdążeniomniepodległościowymPolakóworazkolejnym
próbomuzyskaniaprzezspołeczeństwoKrólestwaPolskiegochoćbyograniczonej
samodzielności.Ideeteznalazłypodatnygruntwzorientowanychnacjonalistycz-
niekołachdworskichiurzędniczychrosyjskiejstolicy,dążącychdoprzywrócenia
znanychzokresupaskiewiczowskiegopolicyjnychmetodzarządzaniaKróle-
stwem.1Podichwpływem,jeszczewczasietrwaniapowstania,napoleceniece-
sarzautworzonezostaływPetersburguiWarszawiespecjalneorganyowyłącznie
rosyjskiejobsadziepersonalnej,takiejak:KomitetdoSprawKrólestwaPolskiego,
WłasnaJegoCesarskiejMościKancelariadoSprawKrólestwaPolskiego,Komitet
1SilnenastrojeantypolskieogarnęływszystkieliczącesięśrodowiskapolityczneCesarstwa
Rosyjskiego.Koładworskiewskazywałynanieskutecznośćdotychczasowejpolitykiustępstwwobec
KrólestwaPolskiego,liberałowiezarzucaliPolakomsprowokowaniewRosjireakcjikonserwatywnej,
zaśdlasłowianofilówipanslawistówspołeczeństwopolskiezdradziłoideezjednoczeniaSłowiańsz-
czyznypodberłemrosyjskiegocara.NajbardziejznanympropagatoremnowegokursuwobecKró-
lestwabyłMichaiłNikiforowiczKatkow,wydawca„MoskowskichWiedomosti”,nałamachktórych
nawoływałdozerwaniazpolitykąustępstwipowrotudotradycjiobjedinienijaiobrusienijaKróle-
stwa,takskuteczniestosowanychwczasachmikołajowskich.Szerzejnatentemat:A.Giza,Michaił
KatkowijegoznaczeniedlawzmocnieniaabsolutyzmucesarskiegowRosjiwlatach1863–1888,
„ZeszytyNaukoweUniwersytetuSzczecińskiego”(dalejZNUSz)1988,nr1,s.85–99;H.Głębocki,
Fatalnasprawa.Kwestiapolskawrosyjskiejmyślipolitycznej,Kraków2000,s.301–460;idem,
KresyImperium.SzkiceimateriałydodziejówpolitykiRosjiwobecjejperyferii(XVIII–XXIw.),
Kraków2006,s.146–366.