Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Zagadnieniawprowadzające
natematprezentowanejpracyijejnieprzekraczalneramy.Wtymmiejscuzde-
cydowałemsięograniczyćjedyniedozarysowaniaproblemudefiniowaniapoję-
cianadministracjapubliczna”ipróbywskazaniapodstawowychelementów,jakie
składająsięnajegotreść.
Rzeczownikadministracjamaźródłosłówłaciński.Pochodziodsłówadmi-
nistratio,administrare,coznaczyzarządzać,zawiadywać,wykonywać,atakże
(amożeprzedewszystkim)pomagaćisłużyć.Administracjapublicznatowarzyszy
człowiekowipraktycznieodchwili,gdyludziezaczęliłączyćsięwwiększegrupy
izaspokajaćpotrzebyzbiorowe,takiejakobronaterytorium,budowaświątyńczy
dróg.Wrazzrozrostempopulacjiipowiększaniemzajmowanegoprzezniąteryto-
rium,zarządzaniedziałaniamiwspólnotyludzkiejwymagałoistnieniacorazbar-
dziejzłożonychirozbudowanychmechanizmów.Początkowojednakadministra-
cjamiałacharakterspecyficzniedoraźny,incydentalny,byłatworzonadlarealizacji
konkretnegoprzedsięwzięcia,apojegozakończeniuulegałarozwiązaniu.Stop-
niowojednakewoluowałaonadomodeluznanegonamzczasówwspółczesnych.
WstarożytnymRzymieadministracjadziałałajużwsposóbciągły,byłajednolita
irozbudowanaprzestrzennie,ajejaktywnośćbyłaukierunkowananaosiągnięcie
dobrawspólnego.Wokresieabsolutyzmuoświeconegoukształtowałsięhierar-
chicznymodeladministracjiopartynazawodowychkadrachurzędniczych.Admi-
nistracjategookresudziałałajużwsposóbsformalizowany,poddany-wróżnym
stopniu-regulacjomprawnym.Nanowoczesnymodeladministracjidużywpływ
miałatakżezmianastatusujednostkizpoddanegonaobywatela.Prawoprzeło-
muXVIIIiXIXwiekucorazczęściejtraktowałojednostkęjakopodmiotnietylko
obowiązków,aleipraw.Zmianytewymusiłydalsząmodyfikacjęmodeluadmini-
stracji.Tymrazemzmierzałaonawkierunkuograniczeniaczęstowszechwładnych
uprawnieńadministracji.Efektemprocesuzmianstałosięścisłezwiązanieadmi-
nistracjiprawem,wyrażającesięwregule,żeadministracjamożeczynićtylkoto,
nacoprawojejzezwala.
Pojęcieadministracjipublicznejnależydotrudnychwdefiniowaniu.Problem
tenuwidoczniłsięjużnasamympoczątkubadańnadnaturąiroląadministracji
wpaństwie.Chybanajlepszymtegowyrazem,alejednocześnietakżeiwyrazem
rezygnacji,byłosłynneiczęstoprzywoływanestwierdzenieniemieckiegouczo-
negoLorenzavonSteina,żeadministracjąjestnto,czegonieumiemnazwać”2.
Stanowiłoonopunktwyjściadlasformułowaniajednejznajbardziejznanych
definicjinegatywnychadministracjipublicznej3,wedługktórejadministracją
publicznąjestdziałalnośćpubliczna,któraniejestwładząsądownicząaniwładzą
2
3
nr10;J.Borkowski,Określenieadministracjiiprawaadministracyjnego,[wu]System
PrawaAdministracyjnego,red.J.Starościak,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
1977;Z.Niewiadomski,Pojęcieadministracjipublicznej,[wu]SystemPrawaAdministra-
cyjnego.TomI.Instytucjeprawaadministracyjnego,red.R.Hauser,Z.Niewiadomski,
A.Wróbel,Warszawa2010,s.1in.
L.Stein,Verwaltungslehre,Stuttgart1865-1884.
InaczejE.Iserzon,Prawoadministracyjne.Podstawoweinstytucje,Warszawa1968,s.23.
