Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcieicharakterprawawłasności
17
żenierównościmajątkowesązarzewiemkonfliktówspołecznychiopowiadałsię
zwłaszczazaograniczeniemprywatnejwłasnościziemi.Filozofniepostulował
jednakcałkowitegozniesieniawłasnościprywatnejprzedewszystkimzewzglę-
dówpragmatycznych23.
DokrytykówwłasnościnależałteżoświeceniowyfilozofJ.J.Rousseau.Według
jegokoncepcjiczłowiekznajdowałsiępierwotniewstanienatury,wktórymzie-
miabyłaniczyja,ajejpłodynależałydowszystkich.Ztegostanuczłowiekwyszedł
dziękirozwojowicywilizacyjnemu,przyczympunktemzwrotnymbyłowłaśnie
powstaniewłasności.Własność,zdaniemJ.J.Rousseau,stworzyłaspołeczeń-
stwo,alestałasięteżprzyczyną„zbrodni,wojen,morderstw[...]nędzyigrozy”24.
Zwolennikówzniesieniawłasnościprywatnejmożnaodnaleźćprzedewszystkim
wtakichnurtachfilozoficznychjakanarchizmisocjalizm.Dziewiętnastowieczny
francuskianarchistaP.J.Proudhonwswoimdzielept.Czymjestwłasność?stwier-
dziłwręcz,że„własnośćjestkradzieżą”
,dodającprzytym,żeniewzywawten
sposóbdorewolucji,alejedynieantycypujeto,cowprzyszłościzostanieuznane
zaoczywisteiumieszczonewkonstytucji25.P.J.Proudhonidziezresztąjeszcze
dalej,gdystwierdza,żewłasnośćjest„matematycznieniemożliwa”26.Uznajeteż
własnośćzaprawoantyspołeczne.Jaktwierdzi,albowłasnośćzostaniezniesiona,
albospołeczeństwoprzestanieistnieć27.Antywłasnościowepoglądyreprezento-
wałtakżeżyjącywtymsamymokresierosyjskianarchistaM.A.Bakunin.Wpo-
stulowanymprzezeńanarchistycznymspołeczeństwie,jakiemiałowyłonićsiępo
obalającejwładzępaństwowąrewolucji,własnośćprywatnaniepochodzącazwła-
snejpracymiałabyćcałkowiciezniesionaizastąpionawłasnościąwspólną,wtym
takżespółdzielczą28.
Podstawoweznaczeniezpunktuwidzenianiniejszejpracymapojęciewłasności
wsensieprawnym.Jesttopojęciejęzykaprawnegojakiprawniczego.Występuje
waktachnormatywnychoróżnejpozycjiwhierarchiiźródełprawa,pojawiasię
teżwwielujegodziedzinach.Zatemnagruncienaukprawnychproblemwłasno-
ścimarównieżcharakterinterdyscyplinarny.Własnośćpozostajeworbiciezain-
teresowanianietylkocywilistyki,alerównieżdogmatykiprawakonstytucyjnego,
administracyjnego,karnegoiinnychdyscyplin.Własnośćjestobecniepojęciem
konstytucyjnym,pojawiającymsięwprzepisachI,II,VIIiXIrozdziałuKonsty-
tucjiRzeczypospolitejPolskiejzdnia2kwietnia1997r.29Jejprzepisydotyczące
własnościmająprzedewszystkimcharaktergwarancyjny.Konstytucyjnązasadę
23Ibidem,s.119.
24J.J.Rousseau,Rozprawaopochodzeniuipodstawachnierównościmiędzyludźmi,cyt.za
idem,Trzyrozprawyzfilozofiispołecznej,Warszawa1956,s.186.
25P.J.Proudhon,Czymjestwłasność?,cyt.zaJ.Dziżyński,Proudhon,Warszawa1975,s.167-168.
26Ibidem,s.171.
27Ibidem,s.176.
28L.Dubel,Historiadoktryn...,s.380.
29Dz.U.,nr78,poz.483zezm.
