Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wypowiedziałowojnęnaglelubbezdeklaracjiRady,miałobyćuznaneza
wroga,przeciwktóremuwojnęprowadzilibywszyscyczłonkowieUniipod
egidąSenatu,prowadzeniprzezwspólniewybieranegoGeneralissimo.
MusimytuwspomniećoprojekcieWieczystegoPokojuKanta.Według
tegomyśliciela,ponieważbezpieczeństwowśródnarodówniejestnaturalnym
stanem,państwapowinnywejśćwkonfederację,gdzieprawokażdegoznich
będziegwarantowane.Tobędziefederacjapokoju,która,wprzeciwieństwie
dotraktatupokojowego,manaceluskończeniewszelkichwojen.Tafedera-
cjaróżnisięodświatowejrepubliki,jestwrzeczywistościjejzupełnymprze-
ciwieństwem;powodemjestto,żepaństwanieakceptujążadnejnajwyższej
władzyiniemawładzy,bywywieraćprzymuswtymcelu,jaktomamiejsce
wrelacjachpomiędzyjednostkamiipaństwami.Takafederacjabędzietworzyć
sięstopniowo,kiedypaństwadołącządocentralnegojądrapaństw-założycieli,
któreutworzyłyfederację.Jednaktoniebędzienicwięcejjaksumaindywidu-
alnychuzgodnień;żadneprawnezobowiązanienieistnieje,byformowaćlub
utrzymaćtakąfederację,alejejistnieniejestwymaganeprzezrozum.
Żadenzewspomnianychwyżejwielkichprogramówniezmaterializował
się,ponieważ,jakzironiązauważyłFryderykWielki,komentującprojekt
Saint-Pierre’a,„rzeczjestjaknajbardziejwykonalna,aledojejsukcesubraku-
jejedyniezgodyEuropyikilkuinnychdrobiazgów”.Wmiędzyczasiepań-
stwanadaltworzyłysojusze,bystawiaćczołoróżnymwłasnymiwspólnym
problemombezpieczeństwaiabypolepszyćswetrudnepołożeniewkwe-
stiachbezpieczeństwa.Takiesojuszebyłyczęstodefensywnewtymsensie,
żekażdyczłonekobiecywałstanąćwobroniekażdegoinnegoczłonka,gdyby
tenzostałzaatakowanyprzezzewnętrznąsiłę;niekiedyprzybierałotoformę
paktuonieagresji-członkowiezobowiązywalisiędoniewywoływaniawo-
jenprzeciwkosobiewzajemnie.
Tenwkładsojuszywbezpieczeństwojestparadoksalny.Sojuszezapew-
niająbezpieczeństwopaństwomprzedzewnętrznymizagrożeniamiidbają
owewnątrzsystemowebezpieczeństwopoprzezgrupowaniezesobąpaństw,
aleniezawszesąwstaniezapewnićbezpieczeństwomiędzysystemowe.So-
juszemogąpowodowaćwojny,ponieważczęstostająsięantagonistycznelub
wrogiewzajemnielubdlatego,żejedensojusznikstajesięznaczniesilniejszy
imożesobiepozwolićnalekceważenieistniejącychkonwencji.Okazujesię
zatem,żebezpieczeństwopoprzezsojuszejestnierzadkoryzykowne,chyba
żesojusznicyprzeciwważąsiebielubwyłaniasiępojedynczy,wielkisojusz
opartynawewnętrznejrównowadzesił.Tenostatnireprezentujeformęsys-
temu„równowagisił”,którymożeprzyjmowaćwieleform,alejegoistotajest
określonaprzezkonglomeracjęsił,którautrzymujewewnętrznądystrybucję
siłyikolektywnierównoważyzewnętrznelubwewnętrznezagrożeniasyste-
mu.Wsystemie„równowagisił”wojnamożebyćprowadzona,abywymóc
32
