Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
WyzwaniaizagrożeniadlabezpieczeństwawAfryce
lamuprzezSaharęiwzdłużwybrzeżyOceanuIndyjskiegoprzenikałydoAfryki
noweideereligijneipolityczne,com.in.byłoimpulsemdlaprzemiangeopoli-
tycznychzachodzącychwAfryceZachodniejiWschodniej(np.powstanieiroz-
wójcywilizacjisuahili),przyczyniającsiętakżedostopniowejislamizacjiAfryki
subsaharyjskiejnaobszarachpoddanychtakimwpływom.Epokawielkichod-
kryćgeograficznychzapoczątkowałazkoleikontaktyzcywilizacjąeuropejską.
Towszystkoniezmieniajednakfaktu,iżAfrykasubsaharyjskazachowałaswoją
cywilizacyjnąodrębnośćispecyfikę,alokalnetradycjewdalszymciąguodgry-
wajądecydującąrolęwkształtowaniutożsamościspołeczeństwafrykańskich25.
PowstanieogromnychobszarówpustynnychnaSaharzestworzyłowięcba-
rierę,dziękiktórejjednolitaprzestrzeńgeograficznazostałapodzielonanaod-
rębnestrefykulturowo-cywilizacyjne,niewyeliminowałotojednakcałkowicie
wzajemnychkontaktówioddziaływań.Rozwójhandlutranssaharyjskiegoioce-
anicznegonawschodnimwybrzeżukontynentupociągałzasobąróżnorodneod-
działywaniapolityczneikulturowe.Wydajesię,iżpomimociągłegorozwoju
tegotypukontaktów,zróżnicowanierasowo-etniczneiodmiennościkulturowe
byłyistotnymczynnikiemwarunkującymwzajemnepostrzeganiesięludówobu
częścikontynentuafrykańskiego.Kontaktyprowadziłytakżedokonfliktówiwo-
jen.OdczasówstarożytnychAfrykastałasięźródłemniewolnikówtransportowa-
nychnapółnocprzezhandlarzyżywymtowarem,cowpływałoistotnienawza-
jemnerelacje-tomieszkańcypółnocy(ArabowieiBerberowie)trudnilisiętym
procederem,wpływającnapowstawaniestereotypówwewzajemnympostrzega-
niusięobugrupludności26.Kontaktywzajemnemiaływięcbardzoróżnorodny
charakter,adoczasówkolonialnychhistoriaobuczęścikontynentutoczyłasię
raczejodrębnymtorem.
Podpanowaniemeuropejskimwytyczonojednaksztucznegranice,prze-
biegającewpoprzektradycyjnychpodziałów.WtensposóbwAfrycepowsta-
łagrupapaństwpołożonychnastykuoburegionówkulturowo-cywilizacyjnych
owielorasowejiwieloetnicznejstrukturzedemograficznej.Położonesąonerów-
noleżnikowowkrainachgeograficznychSaharyiSudanuiobejmująpaństwa
odMauretaniinazachodziedoSudanunawschodzie.Obszarstykuludówarab-
sko-berberyjskichinegroidalnychokazałsięwyjątkowopodatnynapowstawa-
nienapięćiantagonizmów,prowadzącychniejednokrotniedokrwawychkonflik-
25Szerzejzob.m.in.:MolefiKateAsante,KariamuWelshAsante(red.),AfricanCulture:TheRhythms
ofUnity,GreenwoodPress,Westport1985;RolandOliver,TheAfricanExperience,Icon-HarperCollins,
NewYork1991;JacobK.Olupona(red.),AfricanTraditionalReligionsinContemporarySociety,Para-
gonHouse,St.Paul1991;AndrzejZajączkowski,Muntudzisiaj.Studiumafrykanistyczne,Państwowy
InstytutWydawniczy,Warszawa1970.
26NatematpostrzeganiaAfrykanówwświeciearabsko-muzułmańskimpor.:GrahamW.Irwin,Afri-
cansAbroad:ADocumentaryHistoryoftheBlackDiasporainAsia,LatinAmerica,andtheCaribbean
duringtheAgeofSlavery,ColumbiaUniversityPress,NewYork1977,s.108-136.
