Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Sprzecznościetniczno-kulturowe
Konfliktyrasowe,jakiewystąpiływpołudniowejczęścikontynentu,dotknęły
nietylkoRepublikęPołudniowejAfryki,aletakżekrajesąsiednie,wktórychpró-
bowanopowtórzyćwariantrozwojuspołeczno-politycznegopaństwaapartheidu.
DotyczytoAfrykiPołudniowo-Zachodniej(dzisiejszaNamibia),którapoIwoj-
nieświatowejstałasięterytoriumadministrowanymprzezZPA/RPA.Wprak-
tyceoznaczałoto,władzewPretoriipodjęłydziałanianarzeczwprowadze-
niawtymkrajusystemuspołecznegoopartegonazasadachseparacjiras(po
IIwojnieświatowejZPApróbowaładokonaćaneksjitegoterytorium).Wkonse-
kwencjidoprowadziłotodowybuchuwojnynarodowowyzwoleńczej,zakończo-
nejw1990r.pełnądekolonizacjąNamibiiiprzywróceniemprawludnościko-
lorowej33.Działanianarzeczwprowadzeniareżimupolitycznegowzorowanego
napołudniowoafrykańskimpodjęlitakżebialiosadnicywRodezjiPołudniowej
(obecneZimbabwe),cowywołałokryzysmiędzynarodowy,trwającywlatach
1965-198034.Kosztywojnywyzwoleńczejorazizolacjamiędzynarodowazmu-
siłyostatecznierządbiałychosadnikówdoprzekazaniawładzyczarnejwiększo-
ści,wzwiązkuzczym18kwietnia1980r.Zimbabwezostałoproklamowanenie-
podległympaństwem.Tenwęzełsprzeczności,wynikającyzukształtowaniasię
wpołudniowejczęścikontynentuspołecznościpochodzeniaeuropejskiego-
żącychdozachowaniakontrolinadsystemempolitycznymigospodarczymtych
krajów,wzmacnianybyłtakżepolitykąwładzPortugalii,którado1974r.odrzu-
całamożliwośćdekolonizacjiswoichafrykańskichposiadłości,uznającjezapro-
wincjezamorskie.Zewzględunageograficznepołożeniedwóchnajwiększych
koloniiportugalskich-AngoliiMozambiku-wpołudniowejczęścikontynen-
turządwLizbonienawiązałsojusznicząwspółpracęzrasistowskimirządami,
tworzącregionalnyblokreżimówprzeciwstawiającychsięzmianomgeopolitycz-
nym,jakieprzyniosłaAfrycedekolonizacja.Współpracującezesobąreżimyko-
lonialno-rasistowskienazywanonimperiumbiałegoczłowiekawAfryce”35.
SprzecznościwyrosłenatleróżnicrasowychodgrywaływAfryceistotnąrolę
dozakończeniaepokizimnejwojny.Towłaśniezmianyporządkuglobalne-
33Szerzejzob.:ColinLeys,JohnS.Saul,SusanBrown,PhilipSteenkamp,SiphoS.Maseko,Chris
Tapscott,LaurenDobell,Namibia’sLiberationStruggle:TheTwo-EdgedSword,JamesCurrey,London
1995;MarekJ.Malinowski,Namibia:perspektywypokojuiniepodległości,PolskiInstytutSprawMię-
dzynarodowych,Warszawa1989;WilliamJ.Pomeroy,Apartheid,Imperialism,andAfricanFreedom,
InternationalPublishers,NewYork1986,s.87-90,94-113.
34Szerzejzob.:FayChung,Re-LivingtheSecondChimurenga:MemoriesfromtheLiberationStrug-
gleinZimbabwe,NordicAfricaInstitute,Uppsala2006;PatrickO’Meara,nZimbabwe:Thepolitics
ofindependence”,w:GwendolenM.Carter,PatrickO’Meara(red.),SouthernAfrica:TheContinuing
Crisis,IndianaUniversityPress,Bloomington1982,s.18-56;MarekJ.Malinowski,Kryzysrodezyjski,
PolskiInstytutSprawMiędzynarodowych,Warszawa1975;idem,Zimbabweuwrótniepodległości,
WydawnictwoMON,Warszawa1980.
35Szerzejzob.GwendolenM.Carter,PatrickO’Meara(red.),SouthernAfrica…,op.cit.,passim;
ZbigniewDobosiewicz,TadeuszŁętocha,MarekMalinowski,„Białeimperium”PołudniowejAfryki,
KsiążkaiWiedza,Warszawa1973;por.też:JohnD.Hargreaves,DecolonizationinAfrica,Longman,
London1996,s.213-247.
47