Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
strona11
wroku1887wnTygodnikuPowszechnym”,wktórymznajdujemy
konstatację:nDramattenniezwróciłnasiebiezupełnieuwagipu-
blicznejiprzeszedłbeznajmniejszegowrażenia”6.Takiemuzlekce-
ważeniuutworuprzeciwstawiasięautorartykułu,podkreślając
jego
istotneznaczeniewdwuwymiarach:przedewszystkimjestto
dzieło
istotnedlazrozumieniaprawdziwejosobowościtwórczej
Słowackiego–nietylkojakostereotypowopostrzeganegomarzy-
cielaiczłowiekaulegającegosilepoetyckiejfantazji,aleteżnczło-
wiekagruntowniemyślącego,wnikającegogłębokowpo
trzeby
społeczeństwobcychiwłasnegonarodu”
7
.Artykułpoświęco
nyjest
odczytaniuzutworuoGrecji–będącejtumaskąPolski–poglą-
dów
społecznychpoety,zwłaszczarozumianychbardzokonkretnie,
toznaczywodniesieniudotakichkwestii,jakna
przykładsytuacja
chłopapolskiego,aletakżestosunkupoetydo
de
mokratycznych
ideirównościspołecznejjakoprojektuwyrastają
cegozmyślenia
odziejachpolskich.PierwszewydaniedramatuSłowackiegonie
tyl
ko,jakwspomnianowprzywołanymartykule,
zostałoprzemil
cza-
neiniezauważone,alespotkałosiętakżezkrytycz
nymprzyjęciem,
międzyinnymiStanisławaTarnowskiego
8
(1884),którypoddał
krytyceskromnyaparatnaukowyedycji,aprzedewszystkimza-
kwestionowałwartośćartystycznądramatu,widząc
wnimmętność
intelektualnąwłaściwą–zdaniemuczonego–późnemuokresowi
twór
czościpoety.
PiotrChmielowski,komentującwroku1890drugąedycjędra-
matuwopracowaniuRychtera,wodmiennysposóbodbierapóźną
twórczośćSłowackiego–jestonadlaniegoświadectwemgłębokich
duchowychposzukiwańpoety.WtymporządkuAgisjawisięjako
nbohaterducha”,realizującytestamentlegendarnegoLikurga,tu
pojmowanyprzezkrytykajakonakazubóstwaipoświęcenia9.Agis
wanalizieChmielowskiegotomęczennikduchowości,wzniosłybo-
haterścierającysięzsiłamistrictematerialnymi.Drugąpostaciąważ-
nąwdramacie,wedługkrytyka,jestChelonida,będącansamym
najczystszympoświęceniem”10,towarzyszącatucierpiącymiprzegra-
nym,podobnawtymdoinnychkobiecychkreacjiSłowackiego,
choćbydoLilliWenedy.Eksponująctęcichąipełnąpoświęceniabo-
haterkę,równocześniezdajesięonbagatelizowaćznaczenieiarty
stycz-
nąwartośćinnychkreacjikobiecychwdramacie,tych,wktórychdziś
bylibyśmyskłonniwidziećdionizyjskośćiantyapolińskość.
JózefTretiak,omawiającwroku1904Agezylauszawaspekciebio-
graficzno-psychologicznym,wydobyłzdramatuelementyautobio-
