Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
wotnejitranskulturowejwspólnotyfundowanejwłaśnienaαἴσθησις.Celem
tejksiążkijestprzybliżenieklasycznychorazwspółczesnychodmianαἴσθησις
iprzedewszystkimopisaniedrogi,najakiejαἴσθησιςprzeniknęładoestety-
ki,stającsięjejpodstawowąinajbardziejuniwersalnąkategorią,wyprzedza-
jącąwszelkiepozostałeprzedmiotyczypojęciaestetyki.Zależynamwzwiąz-
kuztymnatakimspojrzeniunahistorięestetyki,któreuwidoczniajejaspira-
cjepoznawczeoraznaukowe,abstrahującodklasycznegoujmowaniaestetyki
jakoteoriiczyfilozofiisztukikurozumieniujejjakonaukiozmysłowościczy
doświadczeniuzmysłowymorazjegopowszechnychwarunkachmożliwości
orazkomunikacji.Oileogólnezainteresowanieprzemianamiwewnątrzdys-
cyplinyorazstosunkiemestetykiwzględeminnychnaukznajdujeprawiena
bieżącoodbiciewobszarzepolskichbadańinaukhumanistycznych(napew-
nosytuacjatauleganieustannejpoprawie),tosamaideaαἴσθησιςjakopod-
stawowejkategoriiestetycznej,którazarównodeterminujegenezęwspółcze-
snejestetyki,jakiwmożliwienajlepszysposóbuspójniarozległespektrum
współczesnychstanowiskestetycznychorazuzasadniapoznawczeikomuni-
kacyjneroszczeniaestetyki,jestnamobcamimofaktu,iżwzachodnioeuro-
pejskiejmyśliestetycznejstanowijedenzżywszychnurtówrozwojuestetyki1.
Postaramysięzatemprzybliżyćtewspółczesnestanowiskaestetyczne,któ-
rewspierająsięnakategoriiαἴσθησιςorazumożliwiająprzejściamiędzyes-
tetykąawspółczesnąteoriąpoznania,moralnościorazkomunikacji.Celowi
temupodporządkowanajeststrukturaksiążki,naktórą(próczwprowadze-
niaipodsumowania)składająsiętrzygłówneczęści,dlawiększejjasnościpo-
dzielonenaposzczególnepodrozdziałyiparagrafy.
1Aktualnystanbadańidyskusjinadtransformacjąwspółczesnejestetykii-ewentualnie-
istotąorazznaczeniemαἴσθησιςidoświadczeniazmysłowegowtychprzemianachznajduje
odwierciedleniewuwagach,odniesieniachorazprzypisachponiższegotekstu.Wśródob-
cojęzycznychopracowańznajdziemy:H.Adler,AestheticsandAisthesis,w:NewPerspecti-
vesand(Re)Discoveries(GermanLifeandCivilization),podred.H.Adler,PeterLangPubli-
shing,Frankfurt/Main2002;AisthesisandAesthetics,podred.E.W.StrausaiR.M.Griffitha,
DuquesneUniversityPress,Pittsburgh1970;Aisthesis.WahrnehmungheuteoderPerspek-
tiveneineranderenÄsthetik,podred.K.Barcka,Reclam,Leipzig1990(2002);TheVarieties
ofSensoryExperience.ASourcebookintheAnthropologyoftheSenses,podred.D.Howesa,
UniversityofTorontoPress,Toronto1991;D.Howes,SensualRelations:EngagingtheSenses
inCultureandSocialTheory,UniversityofMichiganPress,AnnHarbor2003iwieleinnych.
Ozwiązkachαἴσθησιςzesztuką(awangardową)pisaliD.Mersch,K.Piotrowski,G.Sztabiński,
A.Zeidler-Janiszewskaiinni.Orenesansieproblematykicielesnościidoświadczeniaznią
związanegoświadczyćteżmożemnogośćwystąpieńipublikacjikonferencyjnych(Ciało–
Edukacja–Umysł,Toruń2006;Ciałoiduchwjęzykuiwkulturze,Lublin2009;Ciałoijego
atrakcyjność.Próbauogólnionejrefleksjihumanistyczno-społecznej,Tychy2008;Ciałojako
efektoddziaływańkulturowychispołecznych,ZielonaGóra2011;Ciałoludzkie–znakuni-
wersalnynajedwabnymszlakugestów,Kraków2008;Ciałosymboliczne.Ciałomedyczne.
Ciałoestetyczne,Łódź2008;Filozoficzneikulturoweaspektycielesności,Wrocław2010;Re-
torykaciała/cielesnościwewspółczesnympolskimdyskursiepublicznym,Szczecin2007;sek-
cjaCiało,płeć,zmysłyIIPolskiegoKongresuEstetykiKontekstysztuki–kontekstyestetyki,
Warszawa2010iwielepodobnych).
