Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
iRenesansu.Przyzałożeniu,iżistotnychimpulsówdoemancypacjiestety-
kinowożytnejdostarczyłygłównierenesansoweideewiedzyestetycznejido-
świadczeniazmysłowego.Ikolejnym,żenapowstanienowożytnejestety-
kiorazjejdalszyrozwójwpłynęłyrównolegle-opróczanalizowanejwcze-
śniejpropozycjiAlexandraGottliebaBaumgartena-poglądyestetyczne
lordaShaftesbury’ego,CharlesaBatteux,GiambattistyVico,DavidaHume’a
orazEdmundaBurke’a.Możnapowiedzieć,żewyznaczyłyonepłaszczyznę
późniejszychposzukiwańzwiązkówestetykizteoriąpoznaniaimoralności,
poszerzonądodatkowowwiekuXXprzezantropologięifilozofiękultury.Re-
lacjęestetykiiepistemologiiprzybliżyćmajądwawybraneprojektyestetyza-
cjiautorstwaMikelaDufrenne’aiWolfgangaWelscha.Natomiastcorazczę-
ściejpodkreślanezwiązkiestetykizetyką-traktowanychjakonaukiowar-
tościach-stająsięwidoczneibardziejzrozumiałedzięki,międzyinnymi,
somaestetyceRichardaShustermana,projektowietykiindywidualistycznej
LucaFerry’egoczyantropologicznymkoncepcjomsąduwartościującego.Ko-
niecznośćnaturalnegoikulturowegozakorzenieniaαἴσθησις-zarównona
najbardziejpodstawowymzmysłowympoziomie,jakinawyższychpozio-
machrefleksjiiwartościowania-wprowadzanaswproblematykęXX-wiecz-
nejfilozofiikulturyorazantropologiifilozoficznej.Kwestiakulturowejdeter-
minacjidoświadczeniaestetycznegopełniszczególnieistotnąfunkcjęwan-
tropologiczno-estetycznejteoriipoznaniaHeinzaPaetzolda,zakorzeniającej
refleksjęwsferzecielesności.WedługH.Paetzoldadoświadczenieestetyczne
stanowischematwszelkichdostępnychdoświadczeń(aestetyceprzypadaza-
danieostatecznegougruntowaniarefleksjifilozoficznej)orazmodelpierwot-
nej(przedjęzykowejczyprzedrozumowej,opartejnacielesności)komunikacji
międzypodmiotamiobdarzonymiczywyposażonymiwciało,będąceśrod-
kiemwyrażania(mediumekspresji)orazrozszyfrowywaniasensu.Wpodsu-
mowaniurozprawysygnalizujemyantropologicznypotencjałαἴσθησις,który
sytuujeludzkiedoświadczenieiludzkązmysłowośćnaosiskończoność-nie-
skończonośćorazpomiędzyuniwersalizmemirelatywizmemkulturowym
(poruszamytakżeproblemwspólnotyopartejnaαἴσθησιςijejmożliwości
wobliczudynamiczniepostępującegoróżnicowaniakulturowego).Zakłada-
mymożliwośćuzasadnieniaczyzakorzenieniawspólnotykulturowej(czyra-
czejtranskulturowej)waistetycznejwspólnocieodczuwaniaczydoświad-
czania,stanowiącejfaktycznezakorzenienie(uzasadnienie)każdegorodzaju
wspólnoty(uH.Paetzolda,W.Welschaiinnych).
Takjakstrukturaksiążkipodporządkowanajestjejproblematyceicelo-
wi,takimetoda,którąokreślimymianemhistoryczno-rekonstrukcyjnej,apo
częścifenomenologiczno-eksperymentalnej,starasiędostosowaćdodynami-
kiizróżnicowaniamateriiαἴσθησις3.Jejsprawnośćczyefektywnośćobjawia
3Mimowysiłkówkonsekwentnegostosowaniametodyhistoryczno-filozoficznejwroz-
dzialeIiIII(częścipoświęconejrekonstrukcjigenezyestetykinowożytnej),ametodyfe-
nomenologiczno-eksperymentalnejwcześciachpoświęconychestetyceihumanistyce
współczesnej(rozdziałIIiIII),zdarzasięniestety,iżmetodyteprzenikająsięwniektórych
fragmentachrozprawy,przyczyniającsięmiejscaminiedomerytoryczności,leczzbytniej
narracyjnościargumentacjiiinterpretacji-zacoczytelnikowinależąsięprzeprosiny.
