Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prawionychnieszporachpielgrzymkamiałaruszyćwdrogę.
Tłumjednakprzedarłsięprzezrozstawionekordonyizdą-
żałwwytyczonymcelu.Niebawemnatknąłsięnauzbrojony
oddziałwojskowy.Wtejsytuacjiks.Majewskiogłosił,żecel
pielgrzymkizostałosiągniętyiwezwałzebranychdopowrotu
dokościoła,gdzieodmówionoLitaniędoMatkiBoskiejiod-
śpiewanoBożecośPolskę.Poczymzgromadzenirozeszlisiędo
domów.
Wydarzeniaz14/26sierpniazaniepokoiłydotegostop-
niagenerała-gubernatorawileńskiegoWładimiraNazimowa,
żepostanowiłwprowadzićstanwojennywGrodnieiwkilku
powiatachgubernigrodzieńskiej.Mimowprowadzeniastanu
wojennegonabożeństwawintencjiojczyznyodbywałysięda-
lej,akobietycorazliczniejpokazywałysięwstrojachżałobnych
wmiejscachpublicznych.Wtejsytuacjiodwołanozestanowi-
skagubernatoraIwanaSzpeera.NowygubernatorAleksandr
Dreniakinsweobowiązkispełniałzaledwiesześćmiesięcy,bo
niemógłsobieporadzićzwszelkiegorodzajumanifestacja-
mi,wktórychterazgłównąrolęodgrywałamłodzieższkolna.
Wgimnazjumiwróżnychszkołachprywatnychuczyłosię
w1861r.okołotysiącauczniów.Wszyscybiorącyudziałwma-
nifestacjachzostalirelegowanizeszkół.W1863r.znaleźlisię
woddziałachpartyzanckich.Ostatnienabożeństwoześpie-
wamipatriotycznymiodprawionezostałowWigilięBożego
Narodzenia1862r.
Utrwaliłosięprzekonanie,żewmanifestacjachreligij-
no-patriotycznychuczestniczyłagłównieludnośćwyznania
rzymskokatolickiego.ZostatnichbadańAliaksandraRadziu-
kawynika,żeniejednokrotniewmanifestacjach,zwłaszcza
tychodbywającychsięwmiejscachpublicznych,brałarównież
udziałludnośćwyznaniaprawosławnego,atakżeŻydzi.
DziękiJózefowiMarkiewiczowi,zesłańcowisyberyjskie-
mu,pieczołowiciechroniącemuiopisującemufotografiegrod-
nian,idziękijegosynowiPiotrowi,któryalbumzezdjęciami
przekazałdogrodzieńskiegomuzeum,mamyokazjępoznać
grupęosóbżyjącychwtychczasachizpewnościąniejedno-
krotnieuczestniczącychwopisanychzdarzeniach.
Sądzę,żepublikacją„Albumupowstańców”zainteresują
sięnietylkohistorycypodejmującyproblematykępowstania
styczniowegonaziemiachbiałoruskich,aletakżemiłośnicy
fotografiiszukającyjejpoczątkównaziemiachbyłejRzeczy-
pospolitej.
Mamnadzieję,żeprezentowanyalbumprzyczynisiędo
poszerzeniawiedzynatemattwórczościznanychjużzeswych
dokonańfotografów,jakchociażbyKarolaBeyera(1818-1877),
грымкаnав.ннабыларушыцьударогу,быyакружанывой-
скам.Hатоynаднакnрарваyсяnразnастаyленыякардоны
.ск.раваyсядасваёймэты.Xуткаёнсутыкнуyсязузброе-
нымвайсковымаддзелам.Угэтайс.туацы.ксёндзМаеyск.
абвясц.y,штомэтаn.л.грымк.быладасягнута,.закл.каy
вярнуццаyкасцёл,дзебылаnрачытанаЛ.тан.ядаМац.
Божай.nрасnяванаБожа,штоПольшчу.Паслягэтагаyсе
разышл.сяnадамах.
Здарэнн.14(26)жн.yнятакзанеnако.л.в.ленскага
генерал-губернатараУладз.м.раHаз.мава,штоёнвы-
рашыyувесц.ваеннаестанов.шчаyГродне.yнекальк.х
nаветахГродзенскайгуберн..Hягледзячынаyвядзенне
ваеннагастанов.шча,набажэнствызаайчынуадбывал.ся
далей,ажанчыныyсёчасцейз’яyлял.сяyжалобныхстро-
яхуnубл.чныхмесцах.Угэтайс.туацы.быyадкл.каны
губернатарIванШnеер.HовыгубернатарIванДраняк.н
выконваyсваеабавязк.тольк.шэсцьмесяцаy,бонемогн.-
чогазраб.цьзусяляк.м.ман.фестацыям.,уяк.хгалоyную
ролюадыгрывалашкольнаямоладзь.Уг.мназ...розных
nрыватныхшколаху1861годзевучыласякалятысячывуч-
няy.Усе,хтоnрымаyудзелуман.фестацыях,был.выклю-
чанысашкол.У1863годзеяныаnынул.сяynартызанск.х
атрадах.Аnошняенабажэнствазnатрыятычным.сnевам.
былоnраведзенаyВ.г.л.юсвятаБожагаHараджэння
1862года.
Замацаваласяnеракананне,штоyрэл.г.йна-nатрыя-
тычныхман.фестацыяхудзельн.чалаyасноyнымрыма-ка-
тал.цкаенасельн.цтва.Заnошн.хдаследаванняyАляксан-
драРадзюкавын.кае,штонеаднаразоваyман.фестацыях,
асабл.ватых,як.ямел.месцаynубл.чнайnрасторы,удзель-
н.чала.насельн.цтваnраваслаyнагаверавызнання,атакса-
маяyрэ..
Дзякуючы0зафуМаркев.чу,як.быyсасланыyС.б.р
.як.здбайнасцюзбярогфотаздымк.гродзенцаy,атакса-
маягонамусынуПятру,як.nерадаyальбомзфатаграф.ям.
yгродзенск.музей,мымаеммагчымасцьnазнаём.цца
зколамлюдзей,як.яжыл.yтыячасы.,наnэyна,неаднара-
зоваyдзельн.чал.yаn.саныхnадзеях.
Л.чу,штоnубл.кацыя“Альбомаnаyстанцаy”зац.кав.ць
нетольк.г.сторыкаy,як.ядаследуюцьnраблематыкуСту-
дзеньскагаnаyстаннянабеларуск.хземлях,алетаксама
аматараyфатаграф..,як.яшукаюцьяеnачатк.наземлях
былойРэчыПасnал.тай.
Сnадзяюся,штоnрадстаyленыальбомnасnрыяеnа-
шырэннюведаynрадзейнасцьвядомыхфатографаy:Кара-
%85
