Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WSTĘP
LESZEKBRONGEL
Medycynaratunkowatonowopowstałaspecjalnośćmedyczna,którejgłównymprzedmiotem
zainteresowaniajestleczeniechorychwnagłychstanachzagrożeniazdrowialubżycia.Jakkolwiek
problemytewchodząwzakresnauczaniaposzczególnychdziedzinmedycyny,zdaniempolskichojców
medycynyratunkowejistniejepotrzebausystematyzowaniairacjonalizacjidziałańlekarskichwtych
sytuacjach.
Lekarzmusibowiemnabyćnietylkorzetelnąwiedzęnatematposzczególnychschorzeń,opartą
naszerokiejpodstawieprzedmiotówklinicznychiteoretycznych(przedewszystkimpatofizjologii
ianatomii),lecztakże,wtrakciestudiów,musionposiąśćumiejętnośćszybkiegorozpoznawaniaioceny
stopnianagłegozagrożenia,atakżewykazaćsięznajomościąniezbędnychdziałańdiagnostycznych
ipodstawowychzasadleczeniawspólnychdlawieluróżnychchoróbiurazów.Lekarzijego
współpracownicy,korzystajączdostępnegosprzętumedycznegoiwramachspecjalniewtymcelu
stworzonychstruktur,mająnietylkodowieźćpacjentażywegodoszpitala.Majądowieźćgozszansami
nadalszeżycie,aszansetezmieniąsięwprawdopodobieństwo,jeśliwszpitalnymoddziale
ratunkowym(SOR)przeprowadzonezostanąwewłaściwymczasie(kolejności),wewłaściwysposób
właściweprocedury,naktórezłożąsięnietylkoczynnościbezpośrednioratującelubpodtrzymujące
życie,lecztakżebadaniadiagnostyczneiwstępnaterapia.Ustawazdnia8września2006r.
oPaństwowymRatownictwieMedycznym(Dz.U.zdnia20października2006r.zpóźń.zm.)wart.3pkt
9definiujeszpitalnyoddziałratunkowyjakokomórkęorganizacyjnąszpitalawrozumieniuprzepisów
ozakładachopiekizdrowotnej,stanowiącąjednostkęsystemu,udzielającąświadczeńopiekizdrowotnej
osobomwstanienagłegozagrożeniazdrowotnego,spełniającąwymaganiaokreślonewustawie.
Wnauczaniutejdziedzinyszczególnywięcnaciskpołożonybyćmusinaumiejętnośćszybkiego
iwłaściwegozbieraniawywiadówchorobowych,prowadzeniabadaniafizykalnegoorazprawidłowego
doboruiocenytestówdiagnostycznychwwarunkachSOR,pozostawiającejniewieleczasudodyspozycji
ibardzoniewielkimarginesbłędu,taknaetapiedecyzyjnym,jakwykonawczym.Istotąsprawyjest
tuwięcznajomośćdrugiej,szybszej(aleniegorszej)ścieżkidiagnostycznej,jakątrzebapodążyć,ilekroć
pojawiasięnagłystanzagrożeniazdrowialubżyciaorazkoniecznośćpodejmowaniadziałań
niejednokrotnieodmiennychodrutynowegopostępowaniaterapeutycznego.
Stannagłegozagrożeniazdrowiaiżycianajczęściejwiążesięzurazemlubostrymizachorowaniami,
pozostającymiwsferzezainteresowańchirurga,internisty(szczególnie,aleniewyłącznie,kardiologa),
neurologaineurochirurgaorazoczywiściepediatryichirurgadziecięcego,choćtrudnochybaznaleźć
specjalnośćmedyczną,wktórejtakiestanyniewystępowałybywogóle.Pomocnywtychsytuacjach
jestzwykleanestezjolog,odpowiedzialnyprzedewszystkimzazabezpieczeniepodstawowychfunkcji
życiowychpacjenta,niepodejmującyjednakdecyzjioleczeniuschorzeniazasadniczego.Medycyna
ratunkowamaintegrowaćwiedzęposzczególnychspecjalistówwtejjejczęści,któradotyczystanów
zagrożenia,takjakintegrujepomocprzedszpitalnąiszpitalnąipodobnie(choćwinnymzakresie),jak
czynitomedycynarodzinna.
Iwreszcie„złotagodzina”–pojęcie,któreznanejestchybakażdemuzajmującemusięratowaniem
ofiarwypadkówikażdemuchirurgowi,aleteżlekarzominnychspecjalności–takżeniezabiegowych
–którzyzajmująsiętym,codawniejnazywanomedycynąstanównagłych.
Czyjednak,taknaprawdę,wiemy,cokryjesięzatąwpadającąwuchonazwą?Bywająróżnegodziny
wżyciuczłowieka–możemygodzinębardzociężkoprzepracować,możemywciągugodzinyzaznać
nadzwyczajnychwrażeń,możemyprzespaćgodzinkęalbopoleniuchować.Możemygodzinęstracić,
stojącwulicznymkorku,albozyskać,lecącsamolotemnazachód.Każdaztychgodzintopewienczas,
naogółlepiejlubgorzejokreślony,alepewienczas,którynastępujepotym,cobyłoprzedtem
ipoprzedzato,cobędziepotem.
Złotagodzinatoczas,któryjednakmożeniepoprzedzaćjużniczego.Złotagodzinatoczas
niewymierny,czas,któryupływabezpowrotnie,czasodmierzanyprzezzegarwewnętrznyofiary
wypadku,czas,który„zna”tylkojejustrój,czas,któryniekiedymożemywykorzystać,abyzatrzymać
„odliczanie”–„kupićczasizatrzymaćśmierć”,jakmawiaprofesorJakubaszko,aleteżczas,którymoże
okazaćsięnatozakrótki.Jesttoczasdanychoremuilekarzowi-ratownikowi,nieubłaganiebiegnący
odchwiliwypadkuczyzachorowania,czas,októrymwiemyjedynie,żezarazmożesięskończyć,
żezwyklejestgozamałoiżemusimybyćszybsi,jeślichorymazachowaćszansę,amyokazaćsię
przydatni.Zresztątylkowtedygodzinataokażesięzłotą.Czastenmierzonyjesttempemprocesów
zachodzącychwustroju,któryuległchorobie.Sątoprocesywielokierunkowe,wzajemsięnapędzające,
dotyczącekażdejkomórki,każdegonarząduiukładu,całegoczłowieka.Złotagodzinawiążesię
zpojęciemoknaterapeutycznegowystępującegowkażdejchorobie.
Otóżotymczasiebędzietaksiążka.Oczasie,którypowypadkupłynieinaczejdlajegochorego,
inaczejdlajegobliskich,ajeszczeinaczejdlaratownikówiwszystkichtych,którzystopniowobędą
włączaniwprocesleczenia.Idlanichwłaśniebędzietaksiążka.
Czaszatemjestpierwszymstałympartneremgryoprzeżyciechoregoczyofiarywypadku.Toonrodzi
pośpiechiemocje,predysponujedobłędówkoncepcyjnychiniedokładnościwykonawczych,ogranicza
możliwedoużyciaśrodki,limitujedostępnyzespółleczący–zawszezwiększazagrożenieżycia,które
wnajcięższychstanachwynikatakżeztrudnościdiagnostycznych(naskutekbrakuwywiadu,
