Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Edukacjaalternatywna:próbasyntezyiokreśleniawspółczesnejroli
23
Wpisywanieokreślonejpedagogikijakoalternatywnejwkontekstruchliwo-
ścikonkurencyjnej,mającejzazadaniedoprowadzeniedowzajemnegowyklucza-
niasięwspółzawodniczącychzesobąpedagogiiomiejscenwcentrum”,aniena
nperyferiach”,oprymatpierwszeństwawwyjaśnianiuiwartościowaniuedukacji,
owyłącznepromowaniedanejnwersji”rzeczywistościitp.,powodujefundamen-
talistyczną(totalizującą)rolępedagogikiiedukacjiwżyciuspołecznym.Konku-
rencyjneujmowaniealternatywnościwychowaniaczyedukacjisprzyjawzajemnej
wrogości,np.ideologicznej,personalnej,instytucjonalnej,orazdeprecjonowaniu
przeciwnychstanowiskjakopozbawionychwartościnaukowej,etycznej,politycz-
nejitp.
Wdefiniowaniupojęciatejedukacjiprzeważajednaknacałymświeciepo-
strzeganieicharakteryzowaniejejjakowyłącznielokowanejwsektorzeoświaty
niepublicznej.Zarównodefinicjeencyklopedycznetegopojęcia,jakimonografie
naukowe,głównieocharakterzeidiograficznym,odnoszątęedukacjędoszkol-
nictwaprywatnego,azróżnicowanegozewzględunaprowadzącyjeorgani/lub
podmiotzałożycielski.Woksfordzkimsłownikuedukacyjnymtakdefiniujesię
alternatywnenauczanie(alternativeschooling):
Jesttoedukacja,którajestodmiennaodobowiązującejwszkolepublicznej/
państwowej,jeżelichodzioprogramnauczaniai/lubpodejściedonauczaniaoraz
uczeniasię.Powszechnieznanesąprzykładytegonauczania,którebazująnateoriach
edukacyjnychSteinera,MontessoriiNeilla.Tepodejściadoedukacjisąniezachwianie
skoncentrowanenauczniuikładąnacisknanaukęodkrywaniaorazprawoucznia
dosamostanowienia.Zamiastpostępowaćwedługwyłącznie/jedyniezewnętrznie
narzuconegoprogramukształcenia,planowaniezajęćoraznauczaniewformachal-
ternatywnegonauczaniauwzględniająprzedewszystkimpotrzebęuczniawzwiązku
zjegorozwojemspołecznym,emocjonalnymiosobowościowym;jakopunktwyjścia
obierajątreści,któresąprzedmiotembezpośredniegozainteresowaniadlaucznia.
Nacisknarozwójindywidualnyzamiastnastandardykrajoweoznacza,żete
przykładyalternatywnychświadczeńmogąbyćtrudnedopogodzeniazwymagania-
minarzuconymicelamizzewnątrz,analizamiczywystandaryzowanymipoziomami
programunauczania.Wnajbardziejradykalnejformiealternatywnenauczanie,takie,
jaktozapewniaSummerhillSchool,możeprzybraćpostaćdemokratycznejwspólno-
ty/zbiorowościnauczającej/uczącejsię,wktórejuczniowieinauczycielesąuważani
zarównychsobie.Jednakże,chociażczęstopowiązanezradykalnymifilozofiami
edukacji,alternatywnenauczaniemożerównieżobejmowaćedukacjędomowąlub
nauczaniewedługprogramuukształtowanegoprzezprzesłankiideologicznebądź
wyznaniareligijne11.
Edukacjaalternatywnaprzekroczyłazatemramysystemówszkolnych,obej-
mująctesferyżyciaosób,któredotycząichosobistegozaangażowaniasięwproces
11AlternativeSchooling[w:]ADictionaryofEducation,red.S.Wallace,2wyd.,OxfordUniver-
sityPress,Oxford2009,s.14.
