Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
BogusławŚliwerski
szkoływyższe,zarównopubliczne,jakiniepubliczne,którychwładzelokująna-
dziejęnaprzygotowaniesobieprzyszłychklientów.Twórcajednejzpierwszych
społecznychliceówogólnokształcącychwrealiachpostsocjalistycznegopaństwa,
pedagogA.Nalaskowskiuważał,żetakrozumianaalternatywność:
[...]niezwykleurozmaicaedukację,czynijąformalnieodmienną,alewgruncierzeczy
niczegowniejniezmienia.Jesttopływaniepotymsamymbajorku,leczniecoinną
(możebardziejkolorową)łódką21.
Niezwykłąsiłąalternatywedukacyjnychjestichnieskończoność,nieograni-
czonośćipermanencja.Niemajednejedukacjialternatywnejwobecjakiejśjednej
edukacjitradycyjnej,konwencjonalnej.Zawszebędąpojawiaćsiępedagodzyczy
grupoweinicjatywy,którychcelembędziedopominaniesięoinnerozwiązania,
treści,formy,prawaczymetodyichrealizowaniawpraktycewychowawczej
ioświatowej.Wistociekażdyrodzajpedagogiimożebyćalternatywądlainnej
pedagogii.Edukacjaninaczej”niemusioznaczaćnlepiej”,choćmożemiećcha-
rakterwyzwaniaprzekornego,prowokującego,poszukującegolubwdrażającego
jużwżycieodmienneodistniejącychofertykształceniaiuczeniasię.
Alternatywnośćniepoleganatym,żejancoś”nczymś”zastępuję.Chodziprze-
cieżnieoto,bybyłoinaczej,leczlepiej...22
Wliteraturzepedagogicznejpoświęconejsystemomszkolnymiwychowaw-
czymróżnychkrajówświataspotykamysięzjednejstronyzpróbąwyraźnego
rozgraniczaniaalternatywedukacyjnych,zdrugiejzaś–zzachodzeniemnasiebie
ichzakresówznaczeniowych,awięcbrakiemwzajemnegosięichwykluczania.
Przykładowo:zaliczaniewjednympaństwiedoszkolnictwaalternatywnegojedy-
nieszkółprywatnychpowoduje,żemieszcząsięwjegoramachszkoływyznanio-
weilaickie,szkołyautorskie,np.:OwidiuszaDecroly’egoszkoładlażyciaprzez
życie,PaulaGeheebaOdenwaldschule,CarltonaW.Washburne’aWinnetka,Ce-
lestynaFreinetaszkołanowoczesna,MichałaSjudakaszkołaturkowicka,Petera
PetersenaJenaplan-Schule,AlexandraS.NeillaSummerhill,TadeuszaŁopuszań-
skiegoszkołarydzyńska,WasylaSuchomlińskiegoszkołapawłyskaiRudolfaSte-
ineraszkoławaldorfska,atakżeszkołybezspecyficznejdlasiebiepedagogii,poza
jedynieodmiennościąźródłaichfinansowania,stopniazależnościodpaństwaczy
wsferzeorganizacjiizarządzania.Tymczasemszkoławyznaniowaniekoniecznie
musibyćalternatywną,prywatną,aszkołaalternatywnatypunp.M.Montessori
czyC.Freineta–publiczną(awięcwpowyższymznaczeniuniealternatywną).
Kryteriaalternatywnościtychszkółczykoncepcjiedukacyjnychsązatemnie-
ostreiczęstokroćzależąodkonotacjiobowiązującegowdanymkrajuznaczenia
21A.Nalaskowski,Obsesjaalternatyw?,nTeraźniejszość–Człowiek–Edukacja”2001,nr4,s.73.
22C.Barański,Oistocieiwarunkachedukacjialternatywnej,nNowaSzkoła”1996,nr7,s.20.
