Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I–Dowódontologicznyśw.AnzelmazCanterbury
13
wszystkiego,cooBogumówidoktrynachrześcijańska2,jakizdanie
przeciwnemówiące,iżAnzelmbudowałwiedzęcałkowicieniezależnąod
Objawienia,sąbłędne.Istotnie,Anzelmwswojejpracyczęstoodnosiłsię
doautorytetuPismaŚwiętegoidogmatycznychrozstrzygnięćsoborów,
czyniącjeczynnikiemwiążacymwkonflikciemiędzyrozumemiwiarą.
Trzebajednakpodkreślić,żewielokrotniepodejmowałontakżetrudzna-
lezieniawpełniniezależnejodObjawieniaiTradycjiargumentacji,która
przekonałabywszystkichwątpiącychwistnienieistotynajwyższej.Za
doskonałyprzykładmogątuuchodzićrozważaniazawartewProslogionie,
awszczególnościzamieszczonatamideaaliquid,quomaiuscogitarinon
potest.Ściślezniązwiązanydowódontologicznytocałkowiciefilozoficzna
argumentacjawpisującasięzresztąwszersząperspektywę,nazwanąprzez
BrianaLeftowaanzelmiańskimprojektembytudoskonałego3.Nimjednak
podejmiemyrozważaniazarysowanejtukwestii,kilkasłówpoświęcimy
statusowiteologiiifilozofiiwśredniowieczu.
Filozofiaversusteologia
Historyczneimerytorycznegranicefilozofiiśredniowiecznejsądośćściśle
określone;symbolizująjezjednejstrony,jakpiszeCharlesHartshorne
powołującsięnanieżyjącegojużProfesoraUniwersytetuHarwardzkiego
-Harry’egoWolfsona,dokonaniafilozofującychGreków,którzyniebyli
jeszczewposiadaniupismnatchnionych(judaizmu,chrześcijaństwaczy
islamu),zdrugiejzaśfilozofowienowożytniprogramowotepismaod-
rzucający4.Granicetespinająklamrącałemillenium5ijużsamfakt,że
mówimytuotakdługimokresie,pozwalawysunąćtezę,iżśredniowiecze
toepokazłożonairóżnorodna,iwczasiejejtrwaniazapatrywanienawiele
sprawuległogłębokiemuprzeobrażeniu.Rozmaitesąteżsądynatemat
scholastyki.Ichszczegółowaanalizawykraczapozazakresniniejszej
2
Por.K.Barth,„Fidesquaerensintellectum”,AnselmsBeweisderExistenzGottes,
C.Kaiser,München1931.
3
B.Leftow,Anselm)sperfect–beingtheologyw:TheCambridgeCompaniontoAnselm,
ed.B.Davies,B.Leftow,CambridgeUniversityPress,Cambridge2004,s.132-156.
4
Por.Ch.Hartshorne,InsightsandOversightsofGreatThinkers.AnEvaluationof
WesternPhilosophy,StateUniversityofNewYorkPress,Albany,NewYork1983.
5
Ustaleniepoczątkuikońcaepokiśredniowiecznejprowadziwśródhistorykówdo
licznychdyskusjiisporów.Niewchodzącwkontrowersje,przyjmujemy,żeśredniowiecze
tookrespomiędzyViXVwiekiem.
