Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Ambiwalencjapostaw
Tradycyjnymsposobemobrazowegoprzedstawianiapostaw,związanym
zrozumieniemichjakoogólnejocenyobiektupostawy,jestkontinuumroz-
ciągającesięmiędzybiegunami„bardzonegatywnie”i„bardzopozytywnie”,
zpunktemneutralnymwśrodku(Breckler,Wiggins,1989;Fazio,1995;
Krosnick,Petty,1995;Pratkanis,1989;Wojciszke,2002).Takisposóbobra-
zowaniapostawściślezwiązanyjestzestosowanymimetodamiichpomiaru
–skalamiokońcachtakich,jaknp.:bardzonegatywny–bardzopozytywny,
bardzoprzyjemny–bardzonieprzyjemny,bardzodobry–bardzozłyitp.
Postawęosobybadanejwobecdanegoobiektuokreślazatempozycjazazna-
czonaprzezniąnatakiejskali.
Stosowanietegotypuskalwkwestionariuszachwedługwielubadaczy
(np.Ajzen,1989;Ostrom,1989)pozwalałodokładnieokreślićczyjąśposta-
węwobecdowolnegoobiektu,pokazując,jakijestznaktejpostawy–dodat-
niczyujemny,tzn.czypostawatajestpozytywna,czynegatywna,orazjej
natężenie,tzn.jakbardzopunktzaznaczonyprzezrespondentajestoddalo-
nyodśrodkaskali.Jednak,jakzauważyłKaplan(1972),niewiadomo,jak
interpretowaćsytuację,wktórejosobabadanazaznaczywłaśnieówśrodek
skali.Zjednejstronybowiemmożetooznaczaćstosunekobojętny(anipo-
zytywny,aninegatywny),zdrugiej–świadczyćotym,żereakcjarespondenta
nadanyobiektpostawyjestwtymsamymstopniupozytywnaconegatywna.
Abyrozstrzygnąćtęniejasność,Kaplan(1972)zmodyfikowałsposóbpomia-
rupostaw:stosowanądotejporyskalępodzieliłnadwie–jednądopomiaru
natężeniareakcjipozytywnych,drugądopomiarunatężeniareakcjinegatyw-
nych.Okazałosię,żekorelacjawynikówzobutychskalnawetniezbliżała
siędowartości–1,awynosiłajedynie–0,05(Kaplan,1972).Zgodnieztym,
coprzewidywałKaplan,np.silnereakcjenegatywnenajakiśobiektpostawy
wcaleautomatycznienieoznaczająbowiemwystępowaniasłabychreakcji
pozytywnychlubichbraku,iodwrotnie:silnereakcjepozytywneniemuszą
wcalewykluczaćjednoczesnegoistnieniareakcjinegatywnych.Kaplanzatem
jakopierwszypokazałtakwyraźnieto,coprzednimpostulowałjużScott
(1966,1969),amianowicie,żepostawymogąbyćjednocześniepozytywne
inegatywne,czyliambiwalentne,mimożewspomnianywcześniejsposób
ichdefiniowaniazakładałapriori,żekażdapostawamatylkojedenznak
–dodatni(postawapozytywna)lubujemny(postawanegatywna).Wyniki
ogłoszoneprzezKaplana(1972)nieuczyniłyjednaknatychmiastowegoprze-
łomuwpodejściupsychologiispołecznejdobadaniapostaw–sposóbich
definiowaniasięniezmienił,azjawiskoambiwalencjinaprawdęzaintereso-
wałoinnychbadaczydopierownastępnychdekadach(np.Bell,Esses,Maio,
