Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AmorFati
CZERWIEC2(2)/2015–TANATOLOGIA
takpostąpić,natychmiastpojawiłabysiętutajtrudnośćustalenia
różnicymiędzyprzeszłością,przyszłościąateraźniejszością(już
AugustynzHipponypróbowałrozwiązaćczasowązagwozdkę
2
).
Zkoleijednakgdybypominąćtęaporetycznośćizastosowaćja-
kieśogólne,potocznerozumienietychsłów,niedochodzącdesy-
gnatówterminuDprzeszłość”iDprzyszłość”,musielibyśmynie-
chybniewpierwszymwypadkuodkryć,żenaszetwierdzenieod-
nośniedo
śmiertelnościstawałobysięzwyczajnątautologią.
Orzec
bowiem,
że
wszyscy
ludzie,
którzy
już
umarli
(wprzeszłości),byliśmiertelni,totylkopowtórzyćwjednym
zdaniutosamoznaczenie.Zkoleipróbadowodzeniaśmiertelności
wprzyszłościmusiałabyspalićnapanewce,gdyżtrudnozbadać
cośbiologicznego,cojeszczeniezaistniałoimożerozwinąćsię
potencjalniewniezliczonąiniewyobrażonąilośćfenomenów
(pomijamtutajzwiadomychwzględównaprzykładfizykę,która
przewidujeniezaszłejeszczefakty,toniemniejczynitozwielką
doząprawdopodobieństwaizazwyczajodnosisiędoprostych,
prostychwporównaniuzezłożonościąpsychofizycznejjedności
człowieka,aktówmechanicznychmaterii).
Natomiast
odniesienie
twierdzenia
o
śmiertelności
wszystkichdoteraźniejszości,równieżniejestzbytfortunne,bo
nawetgdybyzbadaćpodtymkątem,jakimścudem,wszystkich
ludzi,dopadłbynasparadoksAchillesaiżółwia,ponieważ
wchwilirozpoczęciabadania,narodziłybysięnastępneobiekty
badawcze,którerównieżmusiałybyzostaćpoddanebadaniu.Itak
regressusadinfinitum.
Tymsamymtwierdzić,żeczłowiekjestśmiertelny,iże
wszyscyumrzemy,jest(wbrewzdrowemurozsądkowi)sądem
nieuzasadnionymiwadliwym.
Dotejporyjednakporuszyłemjedyniezagadnienienie-
śmiertelnościmaterialnej.Aniemożnaprzecież,będącspadko-
2AugustynzHippony:Wyznania.Przeł.Z.Kubiak.Kraków2007,księga11.
10
