Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiawAnaliziewrażeń
XIII
dźwiękowe.(WtymkontekściewystępujeliczbaMacha,
wyrażającastosunekprędkościprzepływupłynuwdanym
miejscudoprędkościdźwiękuwtympłyniewtymsamym
miejscu.)Przyczyniłsięistotnieodzrozumieniazjawiska
Dopplera,a„jegokrytykaNewtonowskichideiabsolutnej
przestrzeniiabsolutnegoczasuinspirowałamłodegoEin-
steina,któryuznawałMachazafilozoficznegoprekursora
teoriiwzględności”.Wfilozofiigłośnyjestjegomonizm
neutralny,znamiennajegopostawaantymetafizyczna,opo-
zycjawobecatomizmu,pozytywistyczneinaturalistyczne
podejściedozagadnieńwartościifunkcjiwiedzy,naczele
zgłośnązasadąekonomiimyśli,ahistorycznie–doniosły
wpływnaKołoWiedeńskie(poprzednikiemKołaWiedeń-
skiegobyłozałożonewroku1928podkierownictwemSchli-
ckaErnstMachVerein[StowarzyszenieErnstaMacha]).
Machuchodzizatwórcęfilozofiinaukijakoodrębnejdy-
scypliny.Byłteżwybitnymhistorykiemnauki.Wpsychologii
badałzależnościmiędzywrażeniamiabodźcami.Badaniu
psychologicznemupoddałkolory,dźwięki,czas,przestrzeń,
traktowanedotądjakoskładnikiświatafizycznego.Ucho-
dzizaprekursorapsychologiipostaci12.
Machtobadacz,myśliciel,człowieknieustannieuczą-
cysięodinnych,wkontakciebezpośrednimiwlekturze13,
12Podajętestandardoweinformacje,korzystajączeStanfordEncyclopediaof
Philosophy(stamtądteżpochodziwypowiedźujętawcudzysłów).Encyklopediątą
posłużęsięrównież,byprzedstawićgłównezdarzeniazbiografiiErnstaMacha.Zob.
www.plato.stanford.edu/entries/ernst-mach.BiografięMachaprzedstawiająróżne
opracowania–lapidarniehasławróżnychencyklopediachfilozoficznych,obszernie
J.BlackmorewksiążceErnstMach–HisLife,WorkandInfluence,Berkeley1972.
13WydawcaangielskiegoprzekładuErkenntnisundIrrtum(KnowledgeandEr-
ror.SketchesonthePsychologyofInquiry,Dordrecht–Boston1976)dołączyłbiblio-
grafiępraccytowanychwtejksiążceprzezMacha.Jestichokołosześciuset,aniesą
topoprostupozycjezksięgozbioruerudyty,leczpracerzeczywiściewykorzystane
przezautorawprocesiedochodzeniadooryginalnychwyników.Książkataprzynosi
równieżstarannąbibliografię,informującąooryginalnychwydaniachpracMacha,
