Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiawAnaliziewrażeń
XIX
(tamże).„Przybliższychoględzinachelementywszystkich
kompleksówokazująsiętegosamegorodzaju”,mimoto
jednak„wkradasięstarewyobrażenieprzeciwieństwacia-
łaiduszy”(s.14).Zarysowanytupogląd,przeciwstawio-
ny„staremuwyobrażeniu”,nazywaautor„monistycznym
punktemwidzenia”ipowiada,żejest„rozwiniętywreflek-
sji”(tamże).
Zatrzymajmysiętu,nasamympoczątku,gdzieMach
inicjujedoktrynę.Nasuwająsiębowiemróżnepytania.To,
cozostałoprzedchwiląpowiedziane,dasięwyłożyćnastę-
pująco.Istniejetakipoziomświata,poziombazowy,gdzie
wszystkojestjednorodne–elementowe.Poziomten(byrzec
zaWittgensteinem)istnieje„złaskinatury”20.Istniejeteż
poziomdrugi,zasługujący–uwzględniwszy,jakzostajepo-
wołanydoistnienia–namianonadbudowy21.Naszymdzie-
łemsąobiekty(I),(II),(III),pewnekompleksyelementów
nazywamybowiemrzeczami,innenaszymiciałami,jeszcze
innenaszymiJa,powołując„rzekomejedności”(s.13).Ale
„człowiek[ł]zeswymimyślamiiinstynktamijestwłaś-
niecząstkąprzyrody”(s.300),nadbudowapochodziza-
temztegosamegoźródła,conieskazitelnypoziombazowy
–złaskinatury.CowięcpozwalaMachowitakradykalnie
różnicowaćpoziombazowyinadbudowę?Conaprowadza
gotunaopozycjęrzeczywistościifikcji,prawdziwegomo-
nistycznegoobrazuświataizbiorowegozmyślenia.Mach
20L.WittgensteinużywategozwrotuwzbiorzerozważańOpewności,przeł.B.
Chwedeńczuk,Warszawa2001,s.86:„Zawsze,gdysięcoświe,wiesięzłaskinatury”.
21Pomysł,byskorzystaćwopisieontologiiMachazkluczowejparypojęćwfilo-
zofiiMarksa(baza–nadbudowa),wydałmisiępociągający,bomerytorycznietrafny
izarazemwiążącyMachazmarksizmem,araczejnawiązującydotegohistorycznego
związku,doestymy,którądarzyligopewnirosyjscymarksiści,ifurii,zktórągozwal-
czałinnyrosyjskimarksista–WłodzimierzIljiczLenin(zob.W.I.Lenin,Dzieła,t.14,
Materializmaempiriokrytycyzm.Krytyczneuwagiopewnejreakcyjnejfilozofii,przekład
anonimowy,Warszawa1949).
