Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30|DLACZEGOANATOLSTERNZAiNTERESOWAŁSięSZTUKĄfiLMOWĄ?
animatoremwarszawskiegoodłamuruchufuturystycznegoizasłynąłjako
najbardziejradykalnyprzedstawicielcałejformacji,piszącyteksty1jakna
oweczasy1skandalizująceianarchizujące,czegoprzykłademmogąbyć
programowyalmanachgga(1920),jednodniówkiTosąNiebieskiepięty,któ-
retrzebapomalować(1920),Nieśmiertelnytomfuturyz(1921),Nużwbżuhu
(1921),Awangarda(1924)orazlicznewierszeprzeciwstawiającesiędo-
tychczasowymkanonomestetykiliterackiej.PropagowaneprzezSterna
ekstrawagancja,bufonadaiprowokacjaartystyczna20nietylkoinicjowały
przeobrażeniawsferzezjawiskliterackich,lecztakżeskutkowałyprzykry-
miwydarzeniamiwjegożyciu,takimijakchociażbytrzymiesięcznypobyt
wwileńskimwięzieniu,spowodowanypublicznąrecytacjąobrazoburczego
utworuUśmiechPrimavery21.
Tajakżeefektownafuturystycznatwórczośćoczywiścieniezwieńczyła
drogipoetyckiejSterna.Artystazajmowałsięlirykąprzezcałeżycie,jego
dorobekjestobszernyiróżnorodny.NiedługopośmiercipoetyKazimierz
WykaporównałspuściznęlirycznąAnatoladodyptyku,któregopierwsze
skrzydłozajmujemłodzieńczatwórczośćautoraorazmiejsceowychdo-
konańnatlenowejpoezjipolskiejzlat191811939,drugiezaś1dorobek
aktualny,oodmiennymukształtowaniu,przynależnydorozwojurodzi-
mejpoezjiod1956roku22.Zdaniembadaczaówdrugibieguntwórczości
(wodróżnieniuodpierwszego)jestpozbawionyrozpasanegobiologizmu
iludycznegozachwytunadotaczającymświatem,bowiemDzamiastbio-
drzejącychibiologicznychciałimięsa”23wpoezjitejdostrzeżemyDroślin-
nyibardziejbiernyrozkwitrzeczywistości,jejbiologiczneurokiwkon-
traściepomiędzyzachwytemdlaprzemijającejurodyludzkiegociała,jego
potencji,anieprzemijającymiwciążzdolnymdoodrodzeniairozkwitu
20
Toprzypuszczalnieonbyławangardzistą,któryn(ś)stanąłnazbieguruchliwychulicwar-
szawskich,przyłożyłsobiedoskroniśleponabitypistolet,wypalił,padłnaziemię.Gdyzrobiło
sięzbiegowisko,zmartwychwstałnagleipocząłrozgłośniewychwalaćswójtomik(ś)”
,Antologia
polskiegofuturyzmuiNowejSztuki,wstępikomentarzoprac.Z.Jarosiński,wybóriprzygotowanie
tekstówH.Zaworska,Wrocław1978,s.LIX-LX.
21
NatematokolicznościaresztowaniapisałO.Missuna,AnatolSternnaławieoskarżonych,
w:tegoż,Warszawskipitavalliteracki,Warszawa1960,s.48-56;por.takżeuwagiolegendzie,jaką
Sterntworzyłwokółowegoepizodu:M.Tramer,Skandaliprowokacja.Wokół„Pissuarów”Anatola
Sterna,w:tegoż,Rzeczywstydliwe,anawetmniejważne,Katowice2007,s.40.
22
K.Wyka,DwaskrzydłapoezjiAnatolaSterna,nPoezja”1969,nr6,s.7.
23
Tamże,s.13.
